Page 93 - Demo

schoolvisie en schoolcultuur als professionele leergemeenschap914& Arruda, 2008; Hord, 1997; Huffman, 2003; Kools, 2020; Stoll & Kools, 2017) in één adem noemen, is het denkbaar dat docenten níet de visie delen van de school waar ze werken, maar wél gedeelde waarden en opvattingen onder collega’s percipiëren (Skaalvik & Skaalvik, 2011). We maken in deze studie daarom in lijn met Skaalvik en Skaalvik (2011) een onderscheid tussen gedeelde schoolvisie en gedeelde waarden en opvattingen. Een derde aspect van professionele leergemeenschappen wordt gevormd door onderling vertrouwen (Bryk & Schneider, 2002; Stoll et al., 2006; Vangrieken et al., 2017). In een schoolcultuur met onderling vertrouwen voelen docenten zich gerespecteerd en veilig (Vedder-Weiss et al., 2019) en zij durven zich kwetsbaar op te stellen, bijvoorbeeld in geval van lesobservaties door collega’s, zonder bang te hoeven zijn voor hun reacties (Parker et al., 2012). Als er geen cultuur van onderling vertrouwen is, kunnen docenten juist geneigd zijn om een defensieve houding aan te nemen (Schechter, 2012). Een vierde aspect van professionele leergemeenschappen wordt gevormd door gerichte, gezamenlijke professionalisering in de praktijk (Little, 2012; Stoll et al., 2006). Onder professionalisering verstaan we hier activiteiten die kennis, houding en lesgedrag van docenten versterken met als uiteindelijke doel het leren van leerlingen positief te beïnvloeden (Van Veen et al., 2010). Uit onderzoek is bekend dat effectieve professionaliseringsactiviteiten plaatsvinden in de praktijk, waarbij werken en leren worden gecombineerd (Borko et al., 2010), gezamenlijk plaatsvinden (Desimone, 2009) en inhoudelijk gaan over het leren van leerlingen in samenhang met het schoolbeleid (Desimone, 2009; Van Veen et al., 2010). In scholen die een professionele leergemeenschap vormen, worden professionaliseringsactiviteiten van docenten gekenmerkt door hoge wederzijdse afhankelijkheid, bijvoorbeeld in de vorm van onderlinge afstemming van de pedagogische aanpak of het gezamenlijk ontwikkelen van onderwijs (Little, 1990). De samenwerking gaat daarmee verder dan het uitwisselen van verhalen of lesmaterialen (Little, 1990) en is gericht op het leren van leerlingen en het verbeteren van het lesgeven (Warwas & Helm, 2018). De schoolvisie is daarbij richtinggevend en is een motiverende kracht om gezamenlijk activiteiten te ontplooien en doelen te behalen (Stoll & Kools, 2017; Wahlstrom & Louis, 2008). In professionele leergemeenschappen is schoolontwikkeling méér dan de optelsom van wat individuele docenten leren; het is een gezamenlijke, op bepaalde doelstellingen gerichte beweging (Postholm & Rokkones, 2015). Vescio et al. (2008) lieten in hun reviewstudie zien dat docenten in professionele leergemeenschappen beter lesgeven en meer impact hebben op het leren van leerlingen dan docenten in een minder ondersteunende context. Deze bevindingen sluiten aan bij de verwachting van Nederlandse docenten, schoolleiders Ester Moraal.indd 91 22-09-2023 16:12