Page 83 - kennis en praktijk in de gehandicaptenzorg

Ik start hierna met een beschrijving van de kritiek van Morin op de gangbare benade- ring van kennis en zijn uitgangspunten voor een paradigma voor complexiteit. Ver- volgens ga ik in op het kritisch complexiteitsdenken van Cilliers.
Aan de hand van het werk van de Amerikaanse filosoof Richard Sennett ga ik nader in op de betekenis van vakmanschap voor de wijze waarop professionals omgaan met complexiteit en welke rol kennis daarbij speelt. Daarna beschrijf ik hoe de Engelse econoom Ralph Stacey op basis van complexe responsieve processen verklaart hoe in organisaties kennis zich ontwikkelt in de interactie tussen professionals.
Vervolgens laat ik zien hoe Kunneman vanuit het perspectief van normatieve profes- sionalisering stelt, dat het belangrijk is om in de aandacht voor complexiteit ook re- kening te houden met ethische aspecten, maar dat die veelal veronachtzaamd worden. Ik geef tot slot daar invulling aan door aan de hand van werk van de Amerikaanse psychoanalytica Jessica Benjamin en de Britse filosoof Alisdair MacIntyre te laten zien welke rol ethische aspecten spelen in het samenspel tussen kennis met een grote en een kleine k.
5.2 Wetenschapencomplexiteit
Volgens Morin (2007; 2008) hebben de moderne wetenschappen grote moeite om met complexiteit om te gaan. Dat komt volgens hem doordat de wetenschap van oudsher gebaseerd is op drie principes:
o Detoenemendekenniszalmensenopdenduurinstaatstellenallestekunnen
verklaren en te beheersen. 5
o Hetismogelijkomeengeheeltekennenopbasisvankennisvanalleendees- sentiële onderdelen.
o Vraagstukken kunnen worden opgelost door ze op te delen in afzonderlijke problemen die los van elkaar kunnen worden onderzocht.
Morin erkent dat deze principes veel hebben opgeleverd aan kennis. Keerzijde is ech- ter dat door deze principes de wetenschap de werkelijkheid vaak eenvoudiger voor- stelt dan dat deze is. Om de werkelijkheid te kunnen onderzoeken wordt deze in af- zonderlijke delen ontleed en wordt de relatie tussen de delen en het geheel buiten be- schouwing gelaten. Daardoor mist de wetenschap volgens Morin hoe de afzonderlijke delen een geheel vormen en hoe het geheel invloed heeft op de delen. Door de pretentie dat we alles kunnen weten, houdt de wetenschap bovendien vaak geen rekening met wat we niet weten en wat niet te voorspellen is.
In this way, we arrive at blind intelligence. Blind intelligence destroys unities and totalities. It isolates all objects from their environment. It cannot conceive the inseparable link between the observer and the observed. Key realities are disintegrated. (Morin, 2008 p. 4)
5.2.1 Beperkte complexiteit
Volgens Morin groeit in met name de natuurwetenschap al sinds de negentiende eeuw het besef dat niet alles te verklaren is op basis van de hiervoor aangegeven principes.
85