Page 85 - kennis en praktijk in de gehandicaptenzorg

In principle, the scope of systems theory is much wider, quasi-universal, because, in a certain sense, all known reality, from the molecule to the cell to an organism to a society, can be conceived of as systems. (Morin, 2008 p. 9)
Een andere belangrijke ontwikkeling van de aandacht in de wetenschap voor com- plexiteit, is volgens Morin (2007) de oprichting aan het eind van de twintigste eeuw van het Santa Fe Instituut in de Verenigde Staten. Vanuit dit instituut wordt weten- schappelijk onderzoek gedaan naar complexe systemen. Het onderzoek dat door het Santa Fe Instituut naar deze systemen wordt gedaan, laat zien dat er binnen de sys- temen sprake is van sturing, waarvan de oorsprong niet vast te stellen is op basis van een lineair oorzakelijk verband. Omdat men op tal van terreinen gelijksoortige pro- cessen herkende, is complexiteit volgens Morin in korte tijd een populair begrip ge- worden. Dit heeft geleid tot uitwisseling en samenwerking tussen verschillende disci- plines bij het bestuderen van complexiteit.
Volgens Morin beperken de systeemtheorie en het onderzoek van het Santa Fe Insti- tuut zich echter tot het beschouwen van complexiteit en worden de consequenties daarvan voor de betekenis van kennis nog onvoldoende doordacht. Weliswaar heeft deze benadering bijgedragen aan de mogelijkheden om complexiteit vast te leggen, maar blijft men daarbij binnen de kaders van de bestaande wetenschappelijke princi- pes en is het uiteindelijke doel complexiteit te kunnen verklaren. Morin duidt deze benadering daarom aan met 'beperkte complexiteit'.
Actually, one avoids the fundamental problem of complexity which is epistemological, cogni-
tive, paradigmatic. To some extent, one recognizes complexity, but by decomplexifying it. In
this way, the breach is opened, then one tries to clog it: the paradigm of classical science 5 remains, only fissured. (Morin, 2007 p. 10)
5.2.2 Gegeneraliseerde complexiteit
Zolang de wetenschap streeft naar zekerheid, de werkelijkheid reduceert tot een be- perkt aantal factoren en die onafhankelijk van elkaar bestudeert, zal deze volgens Mo- rin moeite blijven houden om met complexiteit om te gaan. Dit belemmert de weten- schap volgens Morin ook om bij te dragen aan het omgaan met de huidige maatschap- pelijke problemen. Kwesties als de verandering van het klimaat, conflicten tussen lan- den, maatschappelijke onrust en armoede zijn met elkaar verknoopt. Een oplossing voor het ene vraagstuk kan niet worden gevonden zonder ook naar de andere vraag- stukken te kijken. De hedendaagse vraagstukken vragen daarom volgens Morin een nieuw paradigma, dat uitgaat van een fundamenteel andere manier van denken dan de oorspronkelijke wetenschappelijke principes. Dat paradigma is niet gebaseerd op het ontleden en vereenvoudigen van de werkelijkheid, maar op diversiteit en samen- hang. Hij noemt dit paradigma 'gegeneraliseerde complexiteit'.
Once again, we are faced with the inseparability of problems, with their circular or recursive character, in which each depends on the other. This makes the reform in thinking all the more difficult, and at the same time, all the more necessary, as only a complex thinking could consider and deal with this interdependent circularity. (Morin & Kern, 1999 p. 132)
87