Page 79 - kennis en praktijk in de gehandicaptenzorg

Weerstand van cliënt
Beheersing of verleggen
In het vorige hoofdstuk heb ik beschreven hoe volgens Weggeman en Argyris de meeste medewerkers vroeg of laat geneigd zijn tot het eerste patroon door het ont- wikkelen van routines en defensief gedrag uit angst dat hun deskundigheid ter dis- cussie wordt gesteld. Daarnaast speelt volgens hen de cultuur in de organisatie een rol. De interviews maken duidelijk dat dit niet per se onomkeerbaar is. Een deel van de medewerkers die ik heb geïnterviewd, geeft aan dat ook zij vroeger vooral vasthiel- den aan wat zij dachten dat goed was. Dat veranderde toen ze ontdekten dat er meer onder de oppervlakte lag en zij zich zijn gaan verdiepen in wat in een cliënt omgaat. In de interviews was niet altijd te herleiden wat ervoor gezorgd heeft dat een mede- werker deze omslag maakte. Een aantal van hen refereert daarbij aan een gebeurtenis in zijn of haar leven, waardoor zij anders naar cliënten zijn gaan kijken, zoals het moe- der worden.
Verder bevestigen de interviews dat de cultuur van de organisatie een rol speelt bij de neiging om vast te houden aan wat men gewoon is en een discussie daarover uit de weg te gaan. Verschillende medewerkers geven aan hoe ze soms het gevoel hebben op te moeten boksen en zich te moeten verdedigen tegen kritiek of afgunst van collega's als reactie op wat door anderen gezien wordt als een afwijkende manier van denken en doen.
Wat betekenen deze twee patronen nu voor de rol van kennis in het omgaan met han- delingsverlegenheid? De geïnterviewde medewerkers tonen veel interesse in kennis. Ze volgen cursussen en nemen kennis van publicaties op hun vakgebied. De kennis die ze op die manier krijgen overgedragen, zien ze vooral als een bron van inspiratie om
80
Defensief gedrag
Handelings- verlegenheid
Onderzoekende houding
Verbinding met cliënt
Nieuwe perspectieven
Figuur 2: omgaan met handelingsverlegenheid