Page 38 - kennis en praktijk in de gehandicaptenzorg

Thus, it is important to acknowledge at the outset that particular philosophical underpin- nings or theoretical orientations and special purposes for qualitative inquiry will generate different criteria for judging quality and credibility. (Patton, 2002 p. 542)
Guba en Lincoln (1994) onderscheiden vier verschillende wetenschappelijke para-
digma’s: positivisme, postpositivisme, kritische theorie en vergelijkbare opvattingen
en constructivisme. Positivisme en postpositivisme richten zich op het ontwikkelen
van verklaringen, om daarmee te kunnen voorspellen en de werkelijkheid te beheer- 2 sen. De kritische theorie en aanverwante opvattingen zijn volgens Guba en Lincoln
met name gericht op het bekritiseren en veranderen van een gevestigde orde en op de emancipatie en het in hun kracht zetten van mensen. Het constructivisme heeft tot doel te begrijpen en de werkelijkheid te reconstrueren.
Dit onderzoek sluit het meeste aan bij de opvattingen van het constructivisme. Dit paradigma onderscheidt zich volgens Guba en Lincoln met name door zijn relativisme: er is sprake van een veelvoud aan te begrijpen en soms conflicterende sociale realitei- ten die het resultaat zijn van het denken van mensen, maar die veranderd kunnen worden wanneer degenen die deze realiteiten construeren meer en diepgaander in- zicht krijgen.
Constructivism's relativism, which assumes multiple, apprehendable, and sometimes con- flicting social realities that are the products of human intellects, but that may change as their constructors become more informed and sophisticated. (Guba & Lincoln, 1994 p. 111)
Deze opvatting is in lijn met het perspectief dat ik voor dit onderzoek heb gekozen. Kennis is niet alomvattend, maar gebaseerd op een reductie van de werkelijkheid. Hierdoor kunnen er van hetzelfde verschillende voorstellingen bestaan, die niet tot elkaar te herleiden zijn, maar wel even geldig kunnen zijn. Dit perspectief zal ik later in dit onderzoek nader toelichten en onderbouwen. Bovendien sluit deze opvatting aan bij het doel dat ik met dit onderzoek voor ogen heb, namelijk bijdragen aan een trans- formatie waarin in de gehandicaptenzorg op een andere manier gekeken wordt naar de ontwikkeling en het gebruik van kennis, waardoor recht gedaan wordt aan de com- plexiteit waarmee medewerkers in hun werk te maken hebben. Ik wil dit bereiken door de mensen die hier invloed op hebben, inzicht te geven in de beperkingen van de gang- bare manier van kijken naar kennis en in hoe een andere manier van kijken naar ken- nis medewerkers kan helpen om met handelingsverlegenheid om te gaan.
Validiteit
Het constructivisme kent volgens Lincoln en Guba (2000) anders dan in het positi- visme en postpositivisme geen absolute criteria waaraan een onderzoek moet voldoen. Deze criteria ontstaan in sociale processen die uitmaken wat echt en bruikbaar is en wat betekenis heeft.
We do not believe that criteria for judging either "reality" or validity are absolutist, but rather are derived from community consensus regarding what is "real," what is useful, and what has meaning (especially meaning for action and further steps). (Lincoln & Guba, 2000 p. 167)
39