Page 160 - kennis en praktijk in de gehandicaptenzorg

Betekenis van kennis
De vierde deelvraag in dit onderzoek is welke betekenis medewerkers aan kennis ge- ven, die goed overweg kunnen met complexe situaties. Ook deze vraag heb ik beant- woord op basis van de interviews met medewerkers die veel te maken hebben met complexe situaties en daar goed mee kunnen omgaan.
De geïnterviewde medewerkers tonen veel interesse in kennis. Ze volgen cursussen en nemen kennis van publicaties op hun vakgebied. De kennis die ze op die manier krijgen overgedragen, zien ze vooral als een bron van inspiratie om een situatie of een cliënt beter te begrijpen. Ze vinden deze kennis zinvol, maar weten niet te benoemen hoe ze die in hun dagelijks werk gebruiken. In de praktijk gebruiken ze naar eigen zeggen vooral hun gevoel, ervaring of intuïtie.
Ik heb dit in verband gebracht met het onderscheid tussen kennis met een grote en een kleine k. Kennis met een grote K is de kennis die is vastgelegd en onderbouwd door onderzoek. De geïnterviewde medewerkers gebruiken deze kennis om zich te laten in- spireren en denken erover na. Daarbij leggen ze een verbinding met eerdere ervaring, waarbij ze de Kennis met een grote K afwegen en interpreteren. Ik heb dat voorgesteld als een samenspel tussen Kennis met een grote K en kennis met een kleine k, waarbij de laatste de kennis is die voortkomt uit ervaringen en het eigen denken van mensen. Daarnaast komt in de interviews een verband naar voren tussen kennis en vertrouwen. Als de respondenten tegen problemen aanlopen, waarvoor ze niet direct een oplossing hebben, vertrouwen ze erop dat ze die nog wel zullen vinden. Dit vertrouwen stelt ze in staat om in dergelijke situaties te handelen zonder vooraf precies te weten wat ze moeten doen. Terwijl ze bezig zijn, houden ze nauwlettend in de gaten of zich moge- lijkheden voordoen, waarop ze kunnen inhaken om het probleem op te lossen. Dit ver- trouwen baseren ze op eerdere ervaringen waarin ze ook niet wisten wat ze moesten doen, maar uiteindelijk toch met de situatie hebben weten om te gaan.
Complexiteitsdenken en het samenspel
De een na laatste deelvraag is welke inzichten het complexiteitsdenken en normatieve professionalisering kunnen geven in het samenspel tussen kennis met een grote en een kleine k in het bijzonder voor de (gehandicapten)zorg. Voor het beantwoorden van deze vraag heb ik me gebaseerd op een literatuurstudie. Het vertrekpunt daarbij is werk van Morin (2007; 2008) en Cilliers (1998; 2008; 2013), waarin ze door anders te kijken naar kennis zoeken naar een manier om om te gaan met vraagstukken waar de wetenschap (nog) geen antwoord op heeft. Daarnaast heb ik voor deze studie andere bronnen geraadpleegd waarin kennis ook in het licht van complexiteit wordt ge- plaatst, die de theorie van Morin en Cilliers aanvullen met betrekking tot professionals in de zorg.
Aan de hand hiervan heb ik laten zien dat kennis met een kleine k niet alleen gebaseerd is op eigen ervaringen en het eigen denken, maar dat ook de interactie met anderen daarin een grote rol speelt. Mensen geven betekenis aan wat een ander vertelt of doet en reageren daarop. De ander geeft op zijn of haar beurt weer betekenis aan die reactie.
162