Page 129 - kennis en praktijk in de gehandicaptenzorg

In deze deelstudie wil ik deze vorm van kennisontwikkeling benutten, waardoor ze niet alleen gericht is op het ontwikkelen van een proeve van een werkwijze om mede- werkers te helpen om met handelingsverlegenheid om te gaan, maar ook op het krij- gen van meer inzicht in de betekenis die het samenspel tussen kennis met een grote en een kleine k daarvoor heeft. Om de rol van kennis met een kleine k bij het krijgen van dit inzicht te expliciteren, maak ik gebruik van elementen van de benadering van coöperatief onderzoek. Dit is een methode die ontwikkeld is door de uit Engeland af- komstige psycholoog en methodoloog John Heron (1996). In coöperatief onderzoek wisselen momenten waarop ervaringen worden opgedaan, en gezamenlijke reflecties zich af.
Co-operative inquiry involves two or more people researching a topic through their own ex- perience of it, using a series of cycles in which they move between this experience and re- flecting together on it. (Heron, 1996 p. 1)
De benadering is bedoeld om inzicht te krijgen in wat zich tussen en in mensen voor- doet. Gangbare onderzoeksmethoden waarin verklaringen van het gedrag van mensen worden gebaseerd op experimenten of het verzamelen van gegevens bij respondenten, schieten daarin volgens Heron tekort. Net als het complexiteitsdenken stelt Heron dat een dergelijke verklaring slechts een uitsnede is van de werkelijkheid en voorbij gaat aan de verwevenheid van afzonderlijke onderdelen tot een groter geheel. Om die ver- wevenheid te kunnen begrijpen zijn volgens Heron ook andere vormen van kennis no- dig.
This research rests on the unquestioned assumption that intellectual knowledge is the only valid and respectable outcome of systematic inquiry. This one-dimensional account of re- search outcomes offends a fundamental principle of systemic logic, the logic of whole sys- tems, which is that the relative autonomy of the part is interdependent with the mutual in- teraction of parts within the whole. (Heron, 1996 p. 33)
Praktische kennis
Volgens Heron staat een verklaring niet op zich, maar is deze afhankelijk van drie an- 6 dere vormen van weten. Enerzijds is ze gebaseerd op de manier waarop mensen de werkelijkheid ervaren en verbeelden. Anderzijds blijkt de betekenis van een verklaring
uit wat je ermee in de praktijk kunt doen. Heron ziet daarom niet de verklaring als het
summum van weten, maar praktische kennis.
Practical knowledge, knowing how, is the consummation, the fulfilment, of the knowledge quest. (Heron, 1996 p. 34)
Hoewel Heron het primaat legt bij praktische kennis, kan deze volgens hem niet zon- der ondersteuning van verklaringen, voorstellingen van de werkelijkheid en ervarin- gen. Hij onderscheidt daarbij twee bewegingen. Enerzijds ontwikkelt praktische ken- nis zich op basis van achtereenvolgens ervaringen, het verbeelden van de werkelijk- heid en verklaringen. Voor het valideren van praktische kennis wordt de tegengestelde richting gevolgd, door te zoeken naar verklaringen voor wat wel en niet werkt, en naar voorstellingen van de werkelijkheid en ervaringen die daarop aansluiten.
131