Page 66 - POLITIEK OF MANAGEMENT?

Hoofdstuk 2
traditie (gewoonterecht) en de praktijk van rechtsinterpretatie en -toepassing (rechtsleer en jurisprudentie). In de continentale traditie is wel de wet de belangrijkste rechtsbron. Wet- en regelgeving worden exclusief gemaakt door de overheid. De overheid als wetgever speelt daarmee een sleutelrol in de creatie van het recht (Zouridis, 2009).
De overheid creëert niet alleen recht, maar past het recht toe en heeft een verantwoordelijkheid om de toepassing van wet- en regelgeving te handhaven. Dat omvat niet alleen de toepassing van wet- en regelgeving in het eigen handelen als overheid, maar ook actieve handhaving op de wet- en regelgeving bij haar burgers. Bij rechtshandhaving gaat het volgens Zouridis om (bestuurlijke of rechterlijke) handelingen die erop gericht zijn de naleving van rechtsregels te bevorderen of overtreding daarvan te beëindigen.
In een bredere interpretatie gaat het niet uitsluitend om een instrumentele handhaving op afzonderlijke voorschriften, maar kan deze rol van de overheid vooral worden gezien als een verantwoordelijkheid naar het recht als abstract stelsel. De overheid handhaaft het recht.
De overheid handhaaft niet alleen het recht als waarde op zich. Volgens Zijderveld (1996) verdedigt de overheid de grondrechten van de burger. Het begrip ‘grondrechten’ is echter niet eenduidig. Nieuwenhuis en Hins (2011) spreken van fundamentele rechtsnormen. De klassieke grondrechten hebben een lange traditie en garanderen vrijheden van mensen en dan vooral tegenover de overheid. “Zij funderen primair de legitieme verwachting dat de overheid zich zal onthouden van bepaalde handelingen” (Akkermans, Bax & Verhey, 2005, p. 33).
De sociale grondrechten, die pas later met de ontwikkeling van de sociale rechtsstaat zijn ontstaan17, spreken de overheid juist aan op haar actieve handelen en prestaties. “Zij funderen de legitieme verwachting van het overheidsoptreden” (Akkermans, Bax & Verhey, 2005, p. 33). Als Zijderveld (1996) spreekt over de taak van de overheid om de grondrechten van de burger te verdedigen doelt hij op grondrechten in brede zin.
De sociale rechtsstaat richt zich op de opgave van de overheid om voor haar burgers de randvoorwaarden te scheppen om een betekenisvol bestaan op te bouwen. Hier klinken de sociale grondrechten door. De sociale rechtsstaat als rechtsstatelijk principe komen wij ook tegen bij Hirsch Ballin (1987).
17 Pas in 1983 zijn sociale grondrechten in de Grondwet opgenomen.
64