Page 65 - POLITIEK OF MANAGEMENT?

VIER PERSPECTIEVEN OP OPENBAAR BESTUUR
houdt, met accentverschillen per nationale traditie en per periode, nog lang
een sterk juridisch karakter. In de tweede helft van de twintigste eeuw is
volgens Zouridis de bestuurswetenschap niet alleen verbreed, vooral met politicologische, bedrijfsmatige en economische benaderingen, maar is de
rol van het recht de laatste decennia steeds meer in de periferie gekomen.
Hij laat echter zien dat de juridische ‘bril’ binnen de interdisciplinaire 2 bestuurswetenschap een onmisbare blijft.
Het recht en het openbaar bestuur zijn immers nauw aan elkaar verbonden en ook steeds meer verweven geraakt. Het staatsbestuur is in de tijd meer en meer gejuridiseerd en gejuridificeerd. Aanvankelijk was de staat wel een belangrijke bron van recht, maar werd zelf niet onderworpen aan het recht: “het recht wordt gevonden in de mond van de koning” (Zouridis, 2009, p. 93). Inmiddels is het bestuur in Nederland (en in veel landen) onderworpen aan en wordt gereguleerd door het recht, dat daarmee ook de burger beschermt tegen de besturende overheid. De klassieke grondrechten in de rechtsstaat bepalen de begrenzing van wat de overheid mag doen en wat niet. De overheid is volgens dit principe zelf gebonden aan het recht.
2.4.1 Bron, houder en hoeder van het recht
Het openbaar bestuur is onderworpen aan en wordt ingericht op basis van de wet. Dit is de passieve verhouding tot het recht. Het openbaar bestuur heeft echter ook een actieve verhouding tot het recht. De overheid heeft een actieve rol om wetten (of regels) te maken, toe te passen en te handhaven (houden). Gemeentebestuurders heten niet voor niets‘wethouders’. Volgens Rosenbloom, Kravchuk en Clerkin (2009) gaat het in de juridische benadering over het openbaar bestuur dat het recht vormt, toepast en handhaaft. Op deze actieve verhouding van het openbaar bestuur ten opzichte van het recht baseren zij het juridische perspectief op dat openbaar bestuur.
Herweijer spreekt over twee hiërarchische overheidskenmerken. Overheden “kunnen bindende regels stellen. En ze kunnen de regels handhaven” (Herweijer, 2003, p. 37). Daarmee kan de overheid ook actief het recht inzetten als beleidsinstrument dat wordt ingezet als sturingsinstrument binnen het juridisch model.
Volgens Weber (1992/1926, p. 7) is, althans in zaken van geweld, de staat zelfs de enige legitieme bron van recht. Maar het recht komt deels ook voort uit
63