Page 53 - POLITIEK OF MANAGEMENT?

VIER PERSPECTIEVEN OP OPENBAAR BESTUUR
2.2.3 Kenmerken van bedrijfsmatig handelen
“Wie de gemeente als een bedrijf beschouwt zal gebruik maken van aan het bedrijfsleven ontleende werkmethoden” (Ringeling, 1998, p. 61). Bij een bedrijfsmatig perspectief zijn wij op zoek naar kenmerken van bedrijfsmatig handelen, zoals deze in het bedrijfsleven worden gehanteerd.
Het hangt sterk af van het stakeholders-perspectief, van waaruit een bedrijf 2 wordt beoordeeld. De klanten willen vooral goed en goedkoop bediend
worden. Veel aandeelhouders zijn vooral geïnteresseerd in korte termijn rendementen. Institutionele beleggers zullen ook waarde hechten aan de
continuïteit van het bedrijf en de rendementen op langere termijn. Financiers kijken sterk naar financiële ratio’s, zoals liquiditeit en solvabiliteit. Uiteindelijk zijn al deze aspecten resultaten van de effectiviteit en efficiency van de bedrijfsvoering.
Er zijn ook andere stakeholders, die andere perspectieven op het bedrijf hebben. De werknemers, al dan niet vertegenwoordigd door de vakbonden, kijken naar werkgelegenheid en zorg voor het personeel. En uit de omgeving komt steeds meer druk op duurzaamheid en maatschappelijk ondernemen. Hoewel hieruit blijkt dat ook private bedrijven in hun bedrijfsvoering met andere belangen rekening moeten houden, kunnen wij ons afvragen of deze nog wel tot het strikt bedrijfsmatige perspectief behoren. Veeleer lijkt het dat ook in de private sector meerdere perspectieven en in het bijzonder het maatschappelijk perspectief relevant kunnen zijn. Ook bij de bestudering van een private organisatie kan het zinvol zijn om naast een bedrijfsmatig ook andere perspectieven te hanteren. Voor het bedrijfsmatige perspectief op onze casussen laten wij het echter bij deze constatering en beperken wij ons tot het bedrijfsmatige perspectief zelf.
Boeken als ‘In search of excellence’ (Peters & Waterman, 2006/1982) geven invulling aan een bedrijfsmatig normenkader. Zij beschrijven een norm voor succes vanuit bedrijfsmatig perspectief. Groei, marktwaarde en rendement over langere termijn zijn in hun normenkader de belangrijkste kenmerken voor excellentie. De begrippen groei en marktwaarde zijn moeilijk overdraagbaar naar de context van een overheidsorganisatie. Groei kan geen doel op zich zijn van een overheidsorganisatie. Eerder nog moeten publieke organisaties een zekere autonome drang om te groeien weten te beteugelen door dicht bij hun oorspronkelijke bestaansreden te blijven. Het begrip marktwaarde is evenmin
51