Page 30 - Het middeleeuwse kastelenlandschap van het Oversticht - Diana Spiekhout

Hoofdstuk 1
Indeling op basis van landschappelijke ligging
Höhenburgen Niederungsburgen/Wasserburgen
Indeling op basis van architectuur
Turmburgen
Indeling op basis van functie
Stadtburgen
Kastellburgen
Burg und Reiseherrschaft: Pfalzen Dynastenburgen
Reichsburgen
Burgen geistlicher Groβer Ordensburgen
Kleinadelsburgen
Indeling op basis van functie (vervolg)
Ministerialenburgen und Burgmannensitze Vogteiburgen
Garnisonsburgen
Ganerbenburgen
Sperrburgen
Hafensperren
Fluβsperren
Zollburgen
Stadt- und Marktbefestigungen Landwehren
Warten Kirchenburgen/Wehrkirchen/Wehrkirchhöfe Klosterburg
Bauernburgen
Kreuzfahrerburgen
Tabel 1.1. Indeling van middeleeuwse kastelen in Duitsland op basis van landschappelijke ligging, vorm en functie door Bode et al. (1999).
Frankrijk
Het is lastig om een helder beeld te verkrijgen van de vroege ontwikkeling van het Franse kasteelonderzoek, aangezien er weinig historiografische analyses voorhanden zijn en het opsporen van de talrijke oorspronkelijke publicaties te tijdrovend is. De beschikbare overzichten op dit terrein richten zich op vrijwel uitsluitend op de naoorlogse periode en dan vooral op het onderzoek dat aan de universiteit van Caen is verricht.75 Toch willen we proberen hoofdlijnen uit deze laatstgenoemde publicaties te schetsen omdat ze ook relevante informatie opleveren voor het kastelenonderzoek elders. Uit deze overzichten blijkt dat het naoorlogse kastelenonderzoek in Frankrijk één hoofdthema kent, namelijk de origine van het kasteel, dat wil zeggen de wijze waarop de oudste middeleeuwse kastelen in Frankrijk ontstonden. De nadruk van het onderzoek ligt dientengevolge op de burchten die rondom het jaar 1000 zijn gebouwd.
Het Franse academische onderzoek na de Tweede Wereldoorlog vond vooral plaats aan de Universiteit van Caen, waar de rijke middeleeuwse traditie van de Normandische kastelen veel belangstelling genoot. De centrale persoon daarbij was de archeoloog Michel de Bouard. Hij was de eerste president van het bekende Europese kastelencongres Château Gaillard dat sinds 1961 om de twee jaar plaatsvindt.76 Vanaf 1981 was De Bouard ook de leider van een onderzoeksteam dat als doel had om op nationaal niveau een catalogus te maken van aarden versterkingen. Zo kon een beter beeld worden verkregen van de ruimtelijke spreiding van deze versterkingen, hun functies en de relatie met de samenleving, dorpen en infrastructuur. De Bouard heeft de verzamelde gegevens verwerkt in een lexicon dat in 1982 uitkwam.77 Onderzoekers van de Universiteit van Caen zijn in 1997 verder gegaan met het onderzoeksprogramma waar De Bouard mee was begonnen. Zij inventariseerden tal van elfde-eeuwse kastelen in Haute Normandie.78
Een tweede belangrijke onderzoeker was de historicus Gabriel Fournier, die in 1978 het handboek Le château dans la France mediévale. Essai de sociologie monumentale
75 Flambard-Héricher & Lepeuple 2008; Bourgeois 2006.
76 Flambard-Héricher & Lepeuple 2008: 189.
77 Flambard-Héricher & Lepeuple 2008: 190-192.
78 Flambard-Héricher & Lepeuple 2008: 194-201.
28