Page 27 - Het middeleeuwse kastelenlandschap van het Oversticht - Diana Spiekhout

nog gebruikt.61 Piper publiceerde in 1895 Burgenkunde: Bauwesen und Geschichte zunächts innerhalb des Deutschen Sprachgebietes, en daarna Abriβ der Burgenkunde in 1914.62 Vele 1 dateringen van eerdere onderzoekers heeft hij in deze werken weerlegd.63 Piper was ook
de eerste onderzoeker die een duidelijke chronologisch-morfologische indeling maakte
van de Duitse defensiearchitectuur, beginnend in de Romeinse periode, gevolgd door de vroegmiddeleeuwse versterkingen en tot slot het vol- en laatmiddeleeuwse kasteel. Hij behandelt in zijn publicatie de burchten naar architectuurthema’s, zoals de bergvrede, de woontoren, poorten, grachten, ringmuren, chemin de rondes, schietgaten, watervoorraad, kapellen, tunnels en gevangenissen. Ook bespreekt hij de diverse toegepaste bouwtechnieken.
Figuur 1.2: De autodidactische kastelenonderzoeker Bodo Ebhardt was de oprichter van de Duitse kastelenstichting (Die Deutsche Burgenverrein).
Ebhardt, die tot dan toe al decennialang actief was op het terrein van kasteelrestauraties en in 1899 aan de wieg stond van Die Deutsche Burgenverrein, publiceerde in 1939 uiteindelijk zijn magnum opus Der Wehrbau Europas in Mittelalter.64 Ebhardt ziet het kasteel als een gebouw dat in de eerste plaats zijn bewoners bescherming moest bieden, territoriumgrenzen moest verdedigen of zelfs onderdeel was van een verdedigingslinie van meerdere kastelen: ‘Die Burgen hatten, wie gesagt, neben der auβenpolitischen Aufgabe des Schutzes der Grenzen und der Handelsstraβen auch die der Beherrschung und Verteidigung des Landesinnern. Der eindringende Feind fand jeden strategischen Punkt, jeden Bergpaβ, jede verteidigungsfähige Höhe, auch an Nebenstraβen, mit Burgen besetzt.’65 Ook benadrukt Ebhardt de toenmalige economische, politieke en culturele invloed van kastelen: ‘So hatten die Burgen Bedeutung für alle Äuβerungen des kriegerischen, politischen und wirtschaftlichen Lebens des Volkers; sie waren die festen Kernpunkte der politischen Kräfte, die Meisterwerke der Baukunst, die
61 Gruben et al. 2008: 75.
62 Piper 1905; Piper 1914.
63 Zeune 1999: 30.
64 Ebhardt 1939; Ebhardt 1958a; Ebhardt 1958b.
65 Ebhardt 1939: 11.
Inleiding
25