Page 96 - kennis en praktijk in de gehandicaptenzorg

Als echter weerstand lang aanhoudt of heel sterk is, leidt dat vaak tot boosheid en frustraties. Mensen hebben dan de neiging om op te geven. Volgens Sennett betekent dat echter dat mensen zich niet verder ontwikkelen en moeite blijven houden met de complexiteit in hun werk. Mensen moeten daarom voorkomen dat ze opgeven en juist hun frustratie gebruiken om verder te gaan. Sennett noemt een aantal manieren die daarbij behulpzaam kunnen zijn. De eerste is om het probleem waartegen je aanloopt, te proberen op een andere manier te bekijken. Verbeelding speelt hier een belangrijke rol. Veel problemen lijken volgens Sennett onoplosbaar, omdat mensen er niet op een andere manier naar willen of kunnen kijken.
De tweede manier om om te gaan met weerstand is geduld. Volgens Sennett geven mensen vaak op, omdat iets langer duurt dan waar ze vooraf rekening mee hebben gehouden. Geduld helpt mensen dan om door te gaan met te proberen een oplossing te vinden en geconcentreerd te blijven.
De derde en laatste manier is je eerst te richten op kleinere problemen die wel han- teerbaar zijn. Als je eenmaal daarmee bezig bent, helpt dit vaak ook bij het vinden van aanknopingspunten om ook de grotere problemen op te lossen.
It is an error in technical as in artistic work to deal first with the big difficulties and then clean up the details; good work often proceeds in just the opposite fashion. (Sennett, 2009 p. 221)
Echter ook in situaties waarin alles naar wens lijkt te verlopen, moeten mensen vol- gens Sennett bedacht zijn op de complexiteit waarmee ze van doen hebben. Complexi- teit wordt vaak versluierd door snelle en makkelijke oplossingen. Mensen zien daar- door problemen over het hoofd of denken onvoldoende na over mogelijke gevolgen van een oplossing. Het is daarom volgens Sennett goed om soms iets complexer te ma- ken dan het lijkt.
In the production process, introducing complexity is a procedure that addresses the suspi- cion that things are not what they seem; here making things more complex is a technique of investigation. (Sennett, 2009 p. 225)
Deze manier van omgaan met complexiteit ontwikkelen mensen volgens Sennett al van jongs af. Als kinderen bijvoorbeeld zijn uitgekeken op hun speelgoed, gaan ze daar- mee experimenteren en op een andere manier gebruiken dan waarvoor het bedoeld is. Daarnaast ontdekken ze hoe ze door het aanpassen van spelregels een spel complexer of juist minder complex kunnen maken.
Motivatie
Sennetts benadering van vakmanschap toont verwantschap met het complexiteits- denken van Morin en Cilliers. Dat blijkt onder andere uit de manier waarop een vak- man verder kijkt dan de oppervlakte, en beseft dat er verschillende manieren zijn waarop je naar een probleem of situatie kunt kijken. Wat Sennett daaraan echter toe- voegt, is dat hij laat zien hoe deze betekenis van complexiteit en kennis verbonden is
98