Page 26 - kennis en praktijk in de gehandicaptenzorg

waarin zij handelingsverlegenheid ervaren en welke rol kennis daarin speelt. Vervol- gens zoek ik aan de hand van literatuur naar mogelijke interpretaties en wat dit bete- kent voor het samenspel tussen kennis met een grote en een kleine k in relatie tot handelingsverlegenheid. Het onderzoek sluit ik af door samen met een aantal mede- werkers de betekenis van de bevindingen voor de praktijk te beproeven.
Behalve dat ik het onderzoek begin en eindig in de praktijk, kies ik bij het zoeken naar mogelijke interpretaties voor twee theoretische perspectieven die oog hebben voor onzekerheid waarmee mensen in het algemeen en professionals in het bijzonder te maken hebben. Dat zijn normatieve professionalisering en het complexiteitsdenken. Alvorens in te gaan op de vraagstelling van het onderzoek, licht ik deze twee theore- tische perspectieven kort toe.
Complexiteitsdenken
Om manieren te vinden om anders naar kennis te kijken, dan wat door de dominantie van Kennis met een grote K gangbaar is, en inzicht te krijgen in het samenspel tussen kennis met een grote en een kleine k, sluit ik aan bij het complexiteitsdenken. Het complexiteitsdenken stelt de grenzen van wetenschap aan de orde om de werkelijk- heid te ontrafelen en te beheersen. Om alles te kunnen verklaren en te voorspellen, zouden we volgens Cilliers (2005) rekening moeten houden met meer factoren dan mensen kunnen bevatten. Bovendien ligt de manier waarop deze factoren op elkaar reageren niet vast, maar wisselt en verandert deze in de loop van de tijd. Wetenschap- pelijke kennis is daardoor altijd gebaseerd op keuzes, waarbij ook normen en waarden een rol kunnen spelen. We moeten daarom accepteren dat we nooit helemaal zeker van iets kunnen zijn en bewust zijn van de normatieve lading van kennis.
We cannot have complete knowledge of complex systems; we can only have knowledge in terms of a certain framework. There is no stepping outside of complexity (we are finite be- ings), thus there is no framework for frameworks. We choose our frameworks. This choice need not be arbitrary in any way, but it does mean that the status of the framework (and the framework itself) will have to be continually revised. Our knowledge of complex systems is always provisional. We have to be modest about the claims we make about such knowledge. (Cilliers, 2005 pp. 258-259)
Het complexiteitsdenken is een voortdurend proces om nieuwe gezichtspunten en principes te ontwikkelen, waarmee we meer inzicht en begrip krijgen van de werke- lijkheid. Het zoekproces en wat daarvan geleerd wordt, is daarbij minstens zo belang- rijk als de kennis die het oplevert. Volgens Stengers (2004) biedt dit de wetenschap nieuwe wegen om de werkelijkheid te begrijpen. Ze leiden naar mogelijkheden om in- zichten uit het verleden te verbinden met nieuwe invalshoeken, om met een open blik naar de wereld te kijken en zich te laten verrassen, om creativiteit te gebruiken en de relevantie te vergroten. Wetenschappers ontdekken daarbij vaak dat zaken die ze eer- der als irrelevant hadden afgedaan, een bron vormen voor nieuwe zienswijzen en ont- wikkelingen in het denken.
Complexity, as it started with the discovery and study of surprising properties, usually re- lated to the irreducible importance of non-linear relations, would thus not mark a rupture
26