Page 16 - kennis en praktijk in de gehandicaptenzorg

planmatige aanpak en beschouwen ze wetenschap als het startpunt van kennisont- wikkeling.
Daarbij zijn de verschillen tussen de modellen, de instrumenten en de concepten die de orga- nisaties gebruiken relatief klein. Er zijn bijvoorbeeld diverse implementatiemodellen, maar de onderlinge verschillen zijn verwaarloosbaar, vooral omdat ze putten uit dezelfde interna- tionale modellen en paradigmata wat betreft kennisontwikkeling en -implementatie. Een an- dere belangrijke bevinding is de blijvende dominantie van wetenschap als startpunt van ken- nisontwikkeling en innovatie. (Bal et al., 2010 p. 23)
Bal et al. geven aan hoe steeds meer wordt erkend dat de resultaten van projecten die op deze modellen gebaseerd worden, beperkt zijn. Onderzoek naar de effectiviteit van deze projecten laat zien dat er weliswaar soms successen worden geboekt, maar lang niet altijd en overal. Bovendien is het resultaat op langere termijn onzeker en geven inzichten in succes- en faalfactoren onvoldoende houvast om te verklaren waarom een aanpak soms wel en soms niet werkt (Graham et al., 2006; Øvretveit & Klazinga, 2012). De gebrekkige bewijslast van de effectiviteit van veel gebruikte methoden, wordt on- dersteund door een werkgroep van de Wereld Gezondheidsorganisatie, die zich bezig- hield met de vraag wat succesvolle manieren zijn om de kwaliteit van ziekenhuizen te waarborgen (Øvretveit, 2003). Deze werkgroep stelt dat weliswaar soms de indruk wordt gewekt dat de effectiviteit van een benadering door middel van onderzoek is vastgesteld, maar dat in feite geen enkele benadering de wetenschappelijke toets der kritiek kan doorstaan.
There is a lack of strong evidence about the results of quality strategies in individual hospi- tals, and about national strategies to improve hospital quality. Where evidence is reported, it is mostly informant’s assessments of results, or of results of projects in part of a hospital. In the few studies where outcome quality or costs were reported, causation was not conclusively established and alternative explanations could not be ruled out. Within quality journals there appears to be a publication bias favouring positive findings and few studies of failed strate- gies. (Øvretveit, 2003 p. 13)
De beschrijving van de implementatie-infrastructuur van Bal et al. laat zien hoe deze niet alleen gericht is op de toepassing van wetenschappelijke kennis, maar dat ook de benaderingen die worden gebruikt, gebaseerd zijn op wetenschappelijke inzichten en dat de effectiviteit daarvan bepaald wordt aan de hand van wetenschappelijk onder- zoek. Dit heeft volgens hen geleid tot een tamelijk eenzijdige benadering van imple- mentatie, die weliswaar een meerwaarde heeft, maar die lang niet altijd effectief is. Bal et al. stellen daarom de vraag of de dominante positie van wetenschap in de im- plementatie van kennis wel zo goed is.
Impact
Deze vraag is niet nieuw. Om inzicht te krijgen in de impact van wetenschappelijke kennis analyseerde Kronjee (1982) al ruim dertig jaar geleden de invloed van weten- schap op het ouderenbeleid. Hij laat daarbij zien dat het belang dat aan wetenschap- pelijke kennis wordt gehecht, consequenties heeft voor de richting waarin de praktijk zich ontwikkelt, en voor de mensen die het betreft.
16