Page 44 - POLITIEK OF MANAGEMENT?
P. 44
Hoofdstuk 2
Tabel 1 Analysekader op vier perspectieven
Perspectief
Rol van de gemeente
Rol van de burger
Bedrijfsmatig Politiek Juridisch Maatschappelijk
Bedrijf
Politieke gemeenschap Onderdeel van de rechtsstaat Lokale gemeenschap
Klant
Kiezer Rechtssubject Inwoner
Elk perspectief staat in relatie tot een rol van de gemeente. Vanuit elke rol en het bijpassende perspectief wordt ook anders aangekeken tegen de burgers. Omgekeerd kijkt ook de burger per rol anders aan tegen de gemeente. Van der Steen en Van Twist (2012) schetsen in een uitgave ter gelegenheid van het eeuwfeest van de Vereniging van Nederlandse gemeenten de gemeente door de ogen van de burger achtereenvolgens als klant, kiezer, onderdaan en inwoner.
Ook Ringeling (2001) benoemt verschillende rollen. De gemeente als bedrijf heeft burgers als klant. Binnen de gemeente als politieke gemeenschap is de burger kiezer, die via het kiesrecht (passief of actief) aan deze gemeenschap kan deelnemen. Bij de gemeente als onderdeel van de rechtsstaat is de burger ‘onderdaan’ in de zin van ‘rechtssubject’, als drager van rechten en plichten onderworpen aan en beschermd door het recht en het daaraan ontleende overheidsgezag. Als Ringeling (1998) over de gemeente als lokale gemeenschap spreekt dan refereert hij aan de gemeenschappelijke actieve bijdrage aan de samenleving, met andere woorden de burger als inwoner en onderdeel van een gemeenschap.
In de volgende paragrafen verkennen wij elk van de gekozen perspectieven en benoemen per perspectief een aantal kenmerken als theoretisch kader waarbinnen wij de casussen kunnen analyseren.
2.2 HET BEDRIJFSMATIG PERSPECTIEF
De inleiding laat zien hoe de opleving van intergemeentelijk samenwerken vanaf het begin van deze eeuw vooral met gebruik van bedrijfsmatige motieven wordt gevoed. De gedachte dat een bedrijfsmatige kijk op de gemeente al enige decennia domineert is echter niet nieuw. “In veel gemeenten overheerst namelijk de metafoor van de gemeente als ‘bedrijf ’” (Derksen,1992, p. 1). Of dat ook het geval is in onze casussen zal uit de analyse moeten blijken. Hier verkennen wij de betekenis van dit perspectief in de bestuurskunde en het openbaar bestuur en wat de kenmerken zijn van het bedrijfsmatige perspectief.
42
