Page 25 - POLITIEK OF MANAGEMENT?

INLEIDING
twintigste eeuw nam de behoefte aan samenwerking toe, vooral “waar meer
en meer belangen regeling voor grooter territoir dan dat van de enkele gemeente 1 gingen eischen” (Oppenheim, 1928, pp. 164-165).
Tot de herziene Wet gemeenschappelijke regelingen (Wgr) uit 1985, ligt het
accent in discussies op intergemeentelijke samenwerking vooral op aspecten
als verlengd lokaal bestuur, democratisch gehalte en (on)wenselijkheid
van een vierde bestuurslaag. Als reden tot samenwerking komen vooral gebiedoverstijgende problemen en belangen naar voren. Wij zien dan ook
dat discussies over ruimtelijke planning een belangrijke plaats innemen in het
kijken naar gebiedoverstijgende samenwerking (Zwaan, 2005).
Eind jaren tachtig ontstond vooral bij de grote gemeenten behoefte aan
bestuurlijke samenwerkingsvormen, vooral in het ruimtelijke en economische
domein. Dit leidde tot de instelling van een aantal regionale openbare
lichamen op basis van de Kaderwet ‘bestuur in verandering’. In 2006 is deze
vervangen door de WGR-plus en werden de kaderwetgebieden zogenaamde
‘stadsregio’s’ (Castenmiller, 2009), die per 1 januari 2015 weer zijn afgeschaft.5
In tegenstelling tot andere intergemeentelijke samenwerkingsvormen had
deze vorm een verplichtend karakter. Daarnaast ontstaan ook initiatieven voor samenwerkingsverbanden op vrijwillige basis.
In het begin van deze eeuw ontstaan verschillende initiatieven om kennis en ervaringen met intergemeentelijke samenwerking te delen. Van de Laar (2010) spreekt van een nieuwe impuls voor intergemeentelijke samenwerking vanaf ongeveer 2002, mede omdat gemeenten minder in staat bleken “om zelfstandig goed invulling te geven aan hun takenpakket en de gevraagde basiskwaliteiten” (p. 4). Door de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), maar ook door het Rijk worden uiteenlopende samenwerkingsmogelijkheden gevolgd, onder de aandacht gebracht en aangeprezen. Door InAxis6 werd van 2002 tot en met 2008 kennis over samenwerkingsinitiatieven tussen overheden (in de praktijk vooral gemeenten) verzameld en toegankelijk gemaakt op haar website.7
5 6
7
Op 3 juli 2014 zijn de wijziging van de Wet gemeenschappelijke regelingen en enkele andere wetten in verband met de afschaffing van de plusregio’s in de Eerste Kamer aangenomen.
Op 16 april 2002 werd de Commissie Innovatie openbaar bestuur geïnstalleerd. Samen met
het programmabureau vormde de commissie InAxis. De Commissie rapporteerde regelmatig aan de minister van Binnenlandse Zaken. Per 1 januari 2009 werd InAxis beëindigd en werd het digitale platform als privaat initiatief voortgezet onder de naam “Platform Shared Services bij de Overheid”.
http://www.sharedservicesbijdeoverheid.nl/
23