Page 99 - Het middeleeuwse kastelenlandschap van het Oversticht - Diana Spiekhout

Figuur 2.11: Een uitsnede van het AHN2 van de locatie waar ooit de Slingeborg stond. We zien verschillende sporen die mogelijk in verband staan met de ligging van de verdedigingswerken van de Slingeborg. De landweer, die ook op historische kaarten traceerbaar is, is nog goed zichtbaar.
Geheel anders is dat voor de bisschoppelijke Sallandse-Bentheimse grensverdediging, die bestaat uit twee individuele landweren waarbij twee kastelen lagen, te weten Slingeborg en Venebrugge.147 De ruimte tussen deze landweren bestond uit veen. Beide landweren sloten de grens en toegangswegen richting Bentheim af.148 De landweer bij de Slingeborg is rond 1405 door Zwolse burgers aangelegd.149 Wanneer dit voor Venebrugge is gebeurd, is niet bekend, maar in 1500 was de met Venebrugge beleende leenman verplicht om naast de bergvrede en de vesting ook de landweer en de slagboom te onderhouden, zoals zijn voorgangers dit ook hadden gedaan.150
Op de grens tussen de huidige provincies Friesland en Drenthe hebben ook verschillende landweren gelegen, namelijk bij Appelscha, Bakkeveen, Blesdijke en Haulerwijk.151 Voor zover bekend liggen in deze landweren geen kasteelterreinen. Het is niet bekend of deze landweren door de bisschop of door de Friezen zijn aangelegd.
Behalve landweren die langs de grenzen van het Oversticht liggen komen we ook landweren in het binnenland van het Oversticht tegen waarin verschillende versterkingen zijn gesitueerd. Het gaat om het Zuidwest-Drentse terrein terreinen Wittelte-II en Wittesheuvel en wellicht Koohorst in het Twentse buurschap Ypelo. Het best bewaarde voorbeeld van een landweer- wegversperring ligt bij Noordlaren, de Blankweer. In dit voorbeeld liggen bovendien twee mogelijke kasteelterreinen.152 Overigens komen er in het Oversticht veel meer
147 Brokamp 2007: 218-219.
148 Ten Hove 2012: 126.
149 Elte & Berkenvelder 1976: 51, 62.
150 Eijken 1995: nr. 409.
151 Brokamp 2007: 14-21.
152 Zie ‘Het Bolwerk bij Noordlaren’ in de catalogus.
Het fysieke territoriale landschap
2
97