Page 515 - Het middeleeuwse kastelenlandschap van het Oversticht - Diana Spiekhout

deel van den scepenen ende raet ende mit eyn deel anderen luden do sie gheweest hadden ende hadden mit der ghemeynten Lambert Retherings gravene gheeffent’.543 De graafwerkzaamheden van Lambert werden dus door Deventenaren ongedaan gemaakt. Helaas wordt uit de rekeningen niet duidelijk waar Lambert een kasteel aan het bouwen was. In de bisschoppelijke leenprotocollen komen we de naam Retering één keer tegen. De tienden van dit goed, dat was gelegen in de buurschap Aeriën, in het schoutambt Ommen en Den Ham, waren in 1379 bestemd voor de kasteelheer van Eerde.544
Liewerdawinkel
Liewerdawinkel lag naar verwachting net in het Gorecht, op de plek waar de paden uit Eelde en Peize samenkwamen in of vlak bij het zogenoemde Gelkingerland. Tot op heden is de exacte locatie niet gevonden.545
Geografische coördinaten: - Provincie: -
Gemeente: -
Toponiem: -
Datering: 1228
Oudst bekende functie: versterking van partij
Archeologie: -
Bouwgeschiedenis: -
Iconografie: -
Geschiedenis: Het kasteel Liewerdawinkel wordt slechts één keer genoemd in geschreven bronnen, namelijk door abt Menko in de kloosterkroniek van de Ommelandse abdij de Bloemhof. Volgens de abt stond op een plek genaamd Liewerdawinkel de versterking van de Gelkingen. Dit stadspatriciaatsgeslacht probeerde samen met verschillende edelen, waaronder leden van de schoutenfamilie van Eelde, de Groningse prefectenfamilie ten val te brengen. De prefectgezinde partij slaagde er volgens abt Menko in 1242 in om Liewerdawinkel te verwoesten.546 Volgens de vertalers van de Latijnse kloostertekst zou de abt met Liewerdawinkel de hoek bij Liewerdewolde hebben bedoeld, waar de paden uit Eelde en Peize samenkwamen en de heerlijkheid Groningen begon.547 Daarmee rijst de vraag of de in de Narracio niet bij naam genoemde versterking uit 1228 bij Peize, die door de Eeldense schoutenfamilie en Gelkingers is gebouwd, dezelfde is als Liewerdawinkel.548 In de betreffende passage wordt beschreven hoe Utrechtse ridders de versterking binnenkwamen en vervolgens vijanden gevangennamen en verschillende mensen doodden. De ligging, eigenaar en functie passen bij de beschrijving van Liewerdawinkel.549
Mastenbroek Bertold van Haersolte
De edelman Bertold van Haersolte heeft naar alle waarschijnlijkheid op zijn slag in de Mastenbroek een kasteel proberen te bouwen, hoewel we op het betreffende slag geen C sporen (meer) zien van een kasteelterrein. Dat bouwen deed Bertold vier jaar nadat de Mastenbroek in 1364 was verdeeld. Bertold had overigens al twee jaar eerder geprobeerd
om zijn eigen leengoed, de hof Haersolte, te versterken (zie Haersolte).
Geografische coördinaten: X 200.291 / Y 507.541 Provincie: Overijssel
Gemeente: -
Toponiem: -
543 De Hullu 1897: 55.
544 Eijken 1995: 965.
545 Van den Broek 2007: 250-251, 373-374. Zie ook deze passage omtrent de lezing en interpretatie van
de naam Liewerdawinkel, dat in het oorspronkelijk handschrift eigenlijk als Knerdawinkel staat vermeld. 546 Jansen & Janse 1991: 345.
547 Jansen & Janse 1991: 345, voetnoot 27.
548 Van Rij 1989: 58-59.
549 Van den Broek 2007: 288.
Catalogus
513