Page 468 - Het middeleeuwse kastelenlandschap van het Oversticht - Diana Spiekhout

Gemeente: Enschede
Datering: vóór 1433
Oudst bekende functie: bisschoppelijk ambtskasteel
Toponiem: -
Archeologie: Tot op heden is de exacte locatie van dit kasteel nog niet gevonden.274 Bouwgeschiedenis: -
Iconografie: -
Geschiedenis: In 1895 schreef de amateurhistoricus Benthem in zijn boek De Geschiedenis van Enschede en zijne naaste omgeving over kasteel Enschede het volgende: ‘Wanneer die burcht ontstaan is, is niet met zekerheid te bepalen. Aanvankelijk zal hij van hout en klei zijn opgetrokken; in 1225, toen hij vergeefs door de bisschop werd belegerd, was hij ongetwijfeld van steen....’.275 Deze bewering, die niet kan worden onderbouwd met primaire bronnen, heeft toch navolging gekregen in recentere literatuur.276 Een kwart eeuw later publiceerde Benthem naar aanleiding van commentaar op de eerste druk een verbeterde versie van De Geschiedenis van Enschede en zijne naaste omgeving. Daarin beweert hij dat Enschede een heerlijkheid was, een veronderstelling die hij baseerde op een suggestie van Racer.277 Over kasteel Enschede schrijft Benthem in deze druk dat het al in het begin van de veertiende eeuw bestond en dat het werd bewoond door Aleid en Hendrik van Besten.278 Waarop Benthem deze vermelding baseerde, is wederom onduidelijk. Weliswaar komen we rond 1384/1385 de vermelding ‘Aleit, die wijlneer was des greven van Enschede’ tegen, maar in de door Benthem aangehaalde primaire bronnen wordt nergens melding gemaakt van een kasteel in Enschede.279
Gedurende het bronnenonderzoek naar de Overstichtse kastelen hebben we geen enkele bron gevonden waarin vóór 1433 sprake is van een kasteel, laat staan een heerlijkheid Enschede. Op grond van de huidige gegevens zien wij daarom (nog) geen bewijs om kasteel Enschede aan het riddermatige geslacht Van Enschede te koppelen. Kasteel Enschede wordt voor het eerst in 1433 vermeld als bisschoppelijk kasteel, maar verdwijnt daarna ook weer uit de bronnen.280 Everwijn, graaf van Bentheim en heer tot Steinfurt kreeg in dat jaar de opdracht van elect-confirmaat Rudolf van Diepenholt om het drostambt Twente met het huis Enschede te beheren.281
Eschede/Eeshof
In de Twentse buurschap Tubbergen ligt het adellijk huis Eschede, ook wel bekend onder de naam de Eeshof. De havezate is gebouwd op een grondmorenevlakte en ligt langs de driesprong van de weg tussen Almelo, Ootmarsum en Den Ham. Aan de noordkant wordt het huis ingeklemd door de Heinemansbeek, een gegraven waterloop die in verbinding staat met het grachtenstelsel.
Geografische coördinaten: X 249.700 / Y 492.350 Provincie: Overijssel
Gemeente: Tubbergen
Toponiem: Eeshof
Datering: vóór 1500-heden
Oudst bekende functie: mogelijk kasteel leenman
Archeologie: In 2004 en 2005 zijn er twee opgravingen verricht op het terrein van Eschede. Aanvankelijk dachten de opgravers in 2004 dat het terrein was verstoord en konden ze op basis van de behaalde resultaten geen uitspraak doen over de ouderdom en omvang van
466
274 Hulshoff 1990; Dijkstra & Verlinde 1992; Spitzers & Diependaal 2010: 51.
275 Benthem 1895: 27; Benthem 1900.
276 Spitzers & Diependaal 2010: 15; Stroink 1962.
277 Benthem 1920: 3; Racer 1782: 95.
278 Benthem 1920: 35.
279 Eijken 1995: 869; Benthem 1920: 35.
280 Janssen 1977: 151.
281 UA BA nr. 372 I fol. 58, 59.