Page 465 - Het middeleeuwse kastelenlandschap van het Oversticht - Diana Spiekhout

Maar hoe betrouwbaar is deze beschrijving? Wanneer we voornoemde gebeurtenissen vergelijken met de verzoeningsoorkonde tussen Van Essen en de bisschop blijkt dat de beschrijving van de Vermeerderaar in ieder geval op één punt afwijkt. In deze oorkonde bepaalden de partijen dat niet de bisschop maar Van Essen zelf zijn hofstede moest afbreken, op voorwaarde dat hij materiaal en gereedschap binnen een maand mocht wegvoeren.254
De historici Van den Elzen en De Meyer hebben aan de hand van de Deventer kameraarsrekeningen het beleg gereconstrueerd. Hun reconstructie correspondeert deels met de beschrijving van de Vermeerderaar. Zo gebruikte de stad Deventer een blijde en steenbussen in het beleg. Ook lukte het de legermacht maar niet om het kasteel kapot te krijgen. Over de in de kameraarsrekeningen vermelde oplossing waarmee de bisschop en de steden kasteel Eerde verkregen maakt de Vermeerderaar van Beke echter geen melding. Deventer kocht namelijk de burcht van Van Essen.255 Uit de kameraarsrekeningen blijkt ook dat deze daarna is gesloopt: ‘.... Do men den berch effende daer Evert hues van Essen ghestaen hadde... '.256 Het adellijk huis Eerde is in de daaropvolgende decennia herbouwd.257 In 1379 is er nog sprake van een bouwhuis te Eerde, in 1419 wordt gesproken van een hofstede te Eerde en in 1433 van het huis te Eerde.258
De Eze/Eese
Ten noorden van Steenwijk ligt het huis De Eze in de gelijknamige buurschap midden op een keileemopduiking. Hoewel het geslacht Van der Eze al in de middeleeuwen bestaat, is het met de huidige stand van kennis niet duidelijk hoe het huis er in die periode heeft uitgezien.
Geografische coördinaten: X 203.852 / Y 538.984 Provincie: Overijssel
Gemeente: Steenwijkerland
Toponiem: De Eese
Datering: vóór 1402-heden
Oudst bekende functie: mogelijk kasteel leenman
Archeologie: -
Bouwgeschiedenis: -
Iconografie: -
Geschiedenis: Het geslacht Van der Eze wordt vanaf 1263 vermeld in historische bronnen.
De eerste aanwijzingen voor een goed te Eze dateert van 1340.259 Het functioneerde toen waarschijnlijk al als de woning van edelman Boldewijze van der Eze, wiens dochter huwde
met Herman van Kuinre. Vanaf 1402 was De Eze een Stichts leen waarmee de bisschop
Herman van Kuinre de jonge had beleend. Behalve dit erf, dat als eerste goed werd vermeld,
hield Herman nog 26 andere goederen in leen: ‘ Die Eze mit allen horen toebehoren. Item Coninghoff....etc ’.260 Deze goederen zullen zo ongeveer de gehele buurschap De Eze
hebben omvat. Geen wonder dat in 1415 De Eze als heerlijkheid wordt aangeduid, hoewel
het niet duidelijk is of het hier om een hoge of lage heerlijkheid gaat.261 Het huidige huis is C in 1619 gebouwd en wordt omringd door een ronde gracht.262
Elba
Ter hoogte van de Groningse wijken Van Starkenborgh en De Hunze lag in de middeleeuwen een kasteel. Aangezien de naam niet bekend is, duiden onderzoekers het aan met de naam van de latere nabijgelegen boerderij: Elba. Voorheen stroomde vlakbij het kasteel de rivier de Hunze.
254 ZR I nr. 164.
255 Van den Elzen & De Meyer 1981: 5-7.
256 De Hullu & Acquoy 1900: 388; Van de Elzen & De Meyer 1981.
257 Gevers & Mensema 1983: 266.
258 Eijken 1995: nr. 982.
259 Gevers et al. 2004: 81.
260 Eijken 1995: nr. 1311.
261 Gevers et al. 2004: 82.
262 Gevers et al. 2004: 83.
Catalogus
463