Page 254 - Emotions through the eyes of our closest living relatives- Exploring attentional and behavioral mechanisms

mensen, bonobo’s en orang-oetans. De bonobo is een zeldzame apensoort die in groepen leeft. Hoewel bonobo's sociale banden vormen met hun groepsgenoten, associëren ze zich ook graag ook met onbekende soortgenoten. Dit is uniek onder de mensapen en wordt ook wel xenofilie genoemd, oftewel het aangetrokken voelen tot vreemden. Recentelijk onderzoek heeft laten zien dat bonobo’s sterk ontwikkelde breinstructuren hebben die een rol spelen in het verwerken van emotionele prikkels en reguleren van emoties. Deze eigenschappen vallen op in vergelijking met andere mensapen en daarom zijn bonobo’s interessant voor vergelijkend onderzoek naar emotieperceptie. Orang-oetans, ook wel ‘man of the forest’ genoemd hebben een unieke sociale structuur in vergelijking met de andere mensapen. Zij zijn semi-solitair, dit betekent, dat ze hun dagen voornamelijk alleen doorbrengen en af en toe samen komen om bijvoorbeeld te paren of om hun jongen met elkaar te laten spelen. Op dit moment weten we zeer weinig over de emotionele capaciteiten van orang-oetans, maar hun unieke leefstijl maakt hun een interessante soort om meer inzicht te krijgen in de evolutie van hun emotieperceptie.
Allereerst heb ik de link onderzocht tussen aandacht en emoties in mensapen. Aandacht fungeert als een poortwachter die bepaalt welke informatie onze hersenen zullen prioriteren en welke informatie niet belangrijk is. Dit selectieve proces is nodig omdat onze hersenen niet álles tegelijkertijd kunnen verwerken. Uit onderzoek blijkt dat onze aandacht onmiddellijk uit gaat naar biologisch relevante signalen, bijvoorbeeld emotionele expressies. Dit gebeurt buiten ons bewustzijn en het stelt ons er toe in staat om in een razendsnel tempo hoofd- en bijzaken te onderscheiden om zo onze overleving te waarborgen. Een kernvraag hierbij is: delen wij de aandachtsmechanismen voor emotieperceptie met andere dieren zoals bonobo’s?
De bevindingen in dit proefschrift laten zien dat de aandacht van mensen en bonobo’s onmiddellijk uit gaat naar emotionele prikkels van soortgenoten. Emotionele prikkels zijn bijvoorbeeld het zien van spelende soortgenoten, of soortgenoten die erg bang zijn. Bij bonobo’s is dit voornamelijk het geval voor emotionele prikkels van onbekenden, terwijl mensen gevoeliger zijn voor emotionele prikkels van bekenden zoals familie en vrienden (hoofdstuk 2). Daarnaast zien we, dat mensen foto’s van emotionele scènes van bonobo’s en mensen vergelijkbaar beoordelen op basis van valentie (positiviteit en negativiteit) én intensiteit van de getoonde emotie. Ook trekken emotionele scènes van bonobo’s sneller de aandacht dan neutrale scenes, net als emotionele mensenscènes (hoofdstuk 3). Tot slot hebben we door middel van eye- tracking (een techniek om nauwkeurig te kunnen meten waar individuen naar kijken) vast kunnen stellen dat specifieke emotionele scènes langer de aandacht vasthouden
252