Page 256 - Emotions through the eyes of our closest living relatives- Exploring attentional and behavioral mechanisms

kan duiden. In een vervolgstudie met gaapvideo’s hebben ik laten zien dat orang- oetans ook gevoelig zijn voor de aanstekelijkheid van gapen, iets dat nog niet eerder is aangetoond. Opvallend hierbij is dat er geen verschil was in of orang-oetans een bekende of een onbekende soortgenoot zagen gapen. Dit contrasteert met eerdere bevindingen die laten zien, dat de kans op aanstekelijk gapen toeneemt naarmate de relatie tussen de individuen sterker is. Over het algemeen tonen de resultaten aan dat orang-oetans mimicry vertonen ondanks hun semi-solitaire (d.w.z. minder sociale) bestaan.
Tot slot kan een sensitiviteit voor emoties in mensen en andere dieren ook indirect gemeten worden via impliciete associaties. Een voorbeeld van impliciete associaties is het automatisch indelen van anderen in categorieën zoals 'prettig', 'onprettig', of 'bekende' en 'vreemde'. Onze hersenen blijken vaak onbewust dit soort categorisaties toe te passen om zo onze sociale wereld overzichtelijk te maken. Emoties spelen een cruciale rol in het reguleren van deze impliciete sociale evaluaties en versterken of verzwakken ze op basis van eerdere ervaringen. Of apen, net als mensen, dit soort impliciete associaties hebben met soortgenoten en emoties, is nog niet bekend. In hoofdstuk 7 onderzocht ik of een bekende taak in de psychologie, de Implicit Association Test (IAT), aangepast kon worden om zo onderzoek met apen (of andere dieren die een touchscreen kunnen bedienen) mogelijk te maken. In de originele IAT wordt gebruik gemaakt van woorden, waardoor deze test niet geschikt is voor onderzoek met dieren. Ik heb daarom onderzocht of een pictoriale variant van de IAT (de P-IAT) even sterk is in het meten van impliciete associaties als zijn woord- tegenhanger (W-IAT). De bevindingen laten zien dat de P-IAT inderdaad impliciete associaties kan blootleggen bij mensen en dat de taak nagenoeg even goed werkt als een W-IAT. Hoewel ik niet heb kunnen testen of de P-IAT ook bij apen werkt, hoop ik dat andere onderzoekers de P-IAT bruikbaar zullen vinden voor vergelijkend onderzoek tussen soorten.
In mijn onderzoeken heb ik me toegelegd op het verkrijgen van nieuwe inzichten in de emotionele belevingswereld van mensapen. Helaas worden mensapen ernstig met uitsterven bedreigd en verdwijnt de unieke kans om ons eigen evolutionaire verleden te ontdekken in een razendsnel tempo. Het is daarom van belang dat er snel meer onderzoek gedaan wordt naar de emotionele capaciteiten van mensapen. Op basis van deze drijfveer heb ik in dit proefschrift de overeenkomsten en verschillen in emotieperceptie bij bonobo’s, orang-oetans en mensen bestudeerd. In het bijzonder heb ik de aandachts- en gedragsmechanismen onderzocht die ten grondslag liggen aan emotieperceptie en de bouwstenen vormen voor complexe cognitieve processen
254