Page 253 - Emotions through the eyes of our closest living relatives- Exploring attentional and behavioral mechanisms

Samenvatting
Emoties gezien door de ogen van onze ‘naaste verwanten’: Een onderzoek naar aandachts- en gedragsmechanismen
Emoties vormen de toegangspoort tot onze innerlijke wereld en zijn fundamenteel voor het (voort)bestaan van onze soort. Van een huilende baby die de ouders activeert om hem of haar gerust te stellen tot aan een grote menigte die juicht bij de opkomst van hun favoriete band op het podium; het zijn onze emoties die ons met elkaar verbinden. Wij mensen zijn echter niet de enige diersoort die emoties kunnen ervaren en uitdrukken. Inmiddels weten we dat emoties diep geworteld zitten in de evolutie van de mens en dat er waarschijnlijk veel andere diersoorten zijn die emoties op een of andere wijze kunnen ervaren en uitdrukken. Met de komst van verbeterde observationele methodes en ultramoderne technologie kunnen we nieuwe inzichten krijgen in de mentale wereld van zowel mensen als dieren.
Om dit te bereiken is het een eerste logische stap om te kijken naar onze naaste verwanten: de mensapen. De familie van mensapen bestaat uit de kleine mensapen (gibbons) en de grote mensapen (ook wel great apes genoemd in het Engels: orang- oetans, gorilla’s, chimpansees, bonobo’s en mensen). Van de grote mensapensoorten is de orang-oetan onze verste neef (Figuur 2 in de introductie). Met hem delen we een gemeenschappelijke apen-voorouder die zo’n 14 miljoen jaar geleden leefde. Later ontstond een aftakking die leidde tot de gorilla’s. De apen die het dichtst bij ons staan in de evolutionaire boom zijn de chimpansee en de bonobo. Met hen delen we de meest ‘recente’ voorouder, die zo’n 7 tot 8 miljoen jaar geleden leefde. Als we nu overeenkomstige eigenschappen vinden in deze dieren dan is het goed mogelijk dat onze gemeenschappelijke voorouder deze eigenschappen ook al bezat. Door mensapen te bestuderen kunnen we meer inzicht krijgen in onze eigen evolutie. Dit wordt echter overschaduwd door stroperij en ontbossing; die hebben er voor gezorgd dat mensapen met uitsterven bedreigd worden. Ik vind het daarom heel belangrijk dat er meer onderzoek gedaan wordt naar de cognitieve en emotionele capaciteiten van mensapen voordat deze mogelijkheid wellicht voor altijd verloren gaat.
In dit proefschrift richt ik mij op drie elementen die een rol spelen in het waarnemen, verwerken, en uiteindelijk begrijpen van emoties: aandacht, spontane mimicry (oftewel het spontaan nabootsen van anderen) en impliciete associaties. Op hun betekenis en hun rol in emoties kom ik later terug. Ik onderzoek de drie elementen in een aantal studies om zo een vergelijking te kunnen maken tussen
Samenvatting
251