Page 11 - kennis en praktijk in de gehandicaptenzorg

1 INLEIDING
Eind jaren-60 werd in de Londense metro de uitspraak ‘mind the gap’ - let op de tus- senruimte - geïntroduceerd om reizigers te waarschuwen voor de ruimte tussen het voertuig en het perron. Deze ruimte ontstaat doordat in sommige perrons een bocht zit, terwijl de compartimenten van de metro recht zijn. Met de boodschap ‘mind the gap’ worden mensen keer op keer eraan herinnerd op te letten wanneer ze in- of uit- stappen, om te voorkomen dat ze vast komen te zitten of struikelen.
In de loop van de tijd zijn technische oplossingen gevonden om de ruimte tussen de metro en het perron te verkleinen. Het lukt echter lang niet altijd om de metro naad- loos op het perron aan te laten sluiten, waardoor de oplettendheid van de reizigers nodig blijft.
Ik ben werkzaam in de gehandicaptenzorg en houd me daar al geruime tijd bezig met de ontwikkeling, verspreiding en toepassing van kennis. Een terugkerend thema in mijn werk is de kloof tussen kennis en praktijk. Er is steeds meer kennis over bijvoor- beeld de aard en de oorzaken van lichamelijke en verstandelijke beperkingen en over het gedrag en de ontwikkeling van mensen die deze beperkingen hebben. Desondanks hebben medewerkers in de gehandicaptenzorg regelmatig te maken met situaties, waarin ze handelingsverlegenheid en een tekort aan kennis ervaren (Ministerie van VWS, 2012). Ook in andere zorgsectoren geven medewerkers aan dat ze kennis missen om met de toenemende complexiteit van hun werk om te gaan (Veer, Francke, Poort- vliet, & Vogel, 2007).
Zowel vanuit de wetenschap als vanuit het beleid spannen mensen zich in om de kloof tussen kennis en praktijk te overbruggen. Daarbij voeren vaak twee benaderingen de boventoon. Eén daarvan benadrukt het ontbreken van kennis om belangrijke vraag- stukken en problemen op te lossen, waardoor meer onderzoek nodig is. Om aansluiting te vinden bij de praktijk worden professionals en cliënten bij het onderzoek betrokken (ZonMw, 2015). De andere benadering stelt dat er wel kennis beschikbaar is, maar dat de praktijk die links laat liggen of niet juist toepast. Organisaties en medewerkers wor- den daarom verleid of gedwongen deze kennis te gebruiken en ondersteund om deze adequaat toe te passen (Ministerie van VWS, 2011; Vereniging Gehandicaptenzorg Ne- derland, 2013).
Beide benaderingen komen voort uit de nadruk die gelegd wordt op kennis die geba- seerd is op wetenschappelijk onderzoek. Maar stel nu dat de kloof tussen wetenschap- pelijke kennis en de praktijk net als de ruimte tussen een metro en het perron soms onvermijdelijk is. Dat ook deze kennis niet zo gebogen en geplooid kan worden dat ze
11
1