Page 285 - POLITIEK OF MANAGEMENT?

het inrichten, functioneren en bestuderen van overheidsorganisaties, laten de andere drie perspectieven zien dat de overheid een aantal rollen heeft en dat deze wezenlijk afwijken van die van een private organisatie.
Het bedrijfsmatige perspectief gaat terug tot de 19e eeuw en heeft bijgedragen aan de professionalisering van het ambtelijk bedrijf en aan het onderscheiden van het politiek-bestuurlijk domein ten opzichte van het ambtelijk uitvoerende domein. Met de opkomst van in het bijzonder het New Public Management wordt het bedrijfsmatige perspectief sterk verbonden aan het geloof in de werking van de marktsector en neemt, ondanks kritische tegengeluiden, daarmee toe in populariteit en dominantie in het kijken naar de inrichting van het openbaar bestuur. Vanuit het bedrijfsmatige perspectief blijken vooral effectiviteit, (kosten-)efficiency en continuïteit belangrijke kenmerken.
Het politieke perspectief richt zich op de strijd om botsende waarden. Door de politiek kan deze op geweldloze en democratische wijze worden gevoerd. Hoewel deze strijd primair op het politiek-bestuurlijk niveau plaatsvindt, is de scheiding tussen het politieke bestuur en de ambtelijke uitvoering minder strikt te maken dan soms wordt gesuggereerd. Politiek is een doorlopend proces, dat niet ophoudt bij de uitvoering. In onze maatschappij is de democratische legitimiteit van dat politieke proces een eis. De bundeling van waardenconflicten waarom de politieke strijd plaatsvindt en de democratische legitimiteit van het politieke proces nemen wij als centrale kenmerken binnen dit perspectief.
De juridische benadering is in de bestuurskunde steeds meer naar de marge gedrongen. Het juridische perspectief onderkent echter, dat de overheid actief onderdeel is van de rechtsstaat en daar een bijzondere rol in speelt als bron, houder en hoeder van het recht. Het handelen van de overheid is verankerd in het recht. Daarom is legaliteit een kenmerk binnen dit perspectief. De burger moet vervolgens kunnen rekenen op de overheid bij het borgen en realiseren van diens rechten. Centraal daarin zijn de algemene rechtsbeginselen als tweede kenmerk van dit perspectief, waarbij wij ons hebben gericht op rechtszekerheid en rechts(on)gelijkheid.
Het maatschappelijke perspectief gaat uit van de gemeente als lokale gemeenschap. De gemeente als institutie is ontstaan uit lokale samenlevings- verbanden: dorpen en steden. Gemeenschappen hebben de zorg voor de zwakkeren binnen de gemeenschap deels overgedragen aan de overheid, een ontwikkeling die samenhangt met het ontstaan van sociale grondrechten. Waar de overheid in het juridische perspectief de klassieke grondrechten van
SAMENVATTING
283