Page 274 - POLITIEK OF MANAGEMENT?

Hoofdstuk 7
voordoet gaat dit ten koste van onze burgerzin (Brasz, 1966; Brasz & De Jong, 1968).
Derksen (1992) pleit meermalen voor het belang van de gemeenschap. Maar hij vraagt zich inmiddels af of de vermeende band tussen lokale samenleving en lokaal bestuur nog wel bestaat. Hij constateert dat deze band op veel plaatsen geheel is vervaagd. Waar burgers zich ooit verzetten tegen herindeling zal hen inmiddels de zoveelste herindeling worst wezen. Derksen concludeert daarom: “Het feit dat de band tussen lokaal bestuur en lokale gemeenschap op veel plaatsen al nagenoeg geheel is doorgeknipt, pleit voor een werkelijke opschaling van het lokaal bestuur (als uitvoerder van rijksbeleid)” (Derksen, 2013, p. 21).
In onze casussen zien wij weinig tot geen effect vanuit het maatschappelijke perspectief. In die zin doet zich ook geen spanning met het bedrijfsmatige voor. Wel stellen wij vast dat maatschappelijke overwegingen in onze casussen geen rol van betekenis lijken te spelen in de totstandkoming van de intergemeentelijke sociale diensten. Tjeenk Willink herinnert ons aan de noodzakelijke band tussen staat en samenleving:
Elke samenleving bestaat per definitie uit de deelnemende leden. Daarom alleen al is de uitdrukking ‘participatiesamenleving’ – nu opnieuw in de mode – een pleonasme. Wat is de betekenis van de burgersamenleving in een democratische rechtsstaat en welke ruimte wordt eigenlijk nog aan die burgersamenleving door Staat en marktpartijen gelaten? Die vragen zijn volstrekt verwaarloosd. Iedereen heeft de afgelopen 30 jaar meegewerkt aan het bewust doorsnijden van bestaande verbindingen tussen Staat en burgersamenleving. ... ... Publieke diensten ontberen na hun verzelfstandiging een duidelijke politieke legitimatie, maar hebben ook geen duidelijk anker in de burgersamenleving. (2013, p. 12)
In dat licht is het misschien niet verrassend, maar wel verontrustend dat in onze casussen de mogelijke effecten op de samenleving in de besluitvorming om tot samenwerking te komen geen enkele rol speelden.
Juist de spanning tussen de inhoudelijke maatstaven voor de inrichting van het openbaar bestuur die vanuit de verschillende perspectieven worden aangereikt maakt het belangrijk dat deze een rol spelen in de afwegingen bij het komen tot besluiten ten aanzien van die inrichting. Bedrijfsmatige maatstaven mogen en moeten zelfs een rol spelen in deze afweging, maar de afweging zelf is een politieke. Wat vinden wij als samenleving belangrijk voor het functioneren van
272