Page 19 - POLITIEK OF MANAGEMENT?

niet eens in dezelfde regio (Van Engelsdorp Gastelaars, 1996). Gemeenschappen
en ruimtelijke entiteiten vallen niet langer samen. Individuen kunnen tot één 1 gemeenschap behoren zonder zich in elkaars nabijheid te bevinden (Ten
Heuvelhof, 1996). Het individu behoort bovendien tot meerdere al dan niet overlappende gemeenschappen.
Ook in verticale zin vermindert de lokale coherentie, doordat de duidelijke
scheiding tussen lokaal en bovenlokaal afneemt. Lokaal en nationaal bestuur
raakten in de tweede helft van de vorige eeuw steeds meer verstrikt. Met de
opbouw van de verzorgingsstaat ontstond een toename van taken die lokaal in
medebewind worden uitgevoerd. De gemeente als twee-eenheid van autonoom
lokaal bestuur en lokale gemeenschap maakte plaats voor de gemeente met
twee gezichten (Derksen & Schaap, 2010). De gemeente als autonome maker
en uitvoerder van lokaal beleid binnen de eigen gemeentegrenzen wordt gecombineerd met de gemeente als uitvoerder in medebewind van rijksbeleid.
Gemeenten zijn meer en meer in verwarring geraakt over hun rol en positie.
Derksen en Schaap spreken van “de verstrikte gemeente” (2010, p. 253). De
verwarring over rol en positie van de gemeente werkt ook door in de relatie
tussen gemeente en burger. In een resolutie van de Vereniging van Nederlandse
Gemeenten (VNG) wordt zelfs gesproken van een “crisis in de verhouding burger
– overheid” (VNG, 2010, p. 1). Volgens de VNG moet de overheid meer taken
aan de burger (en bedrijven) overlaten en de relatie met de burger verbeteren.
Taken die de overheid blijft uitvoeren, moeten zo dicht mogelijk bij de burger
worden belegd. De gemeente is in de ogen van de VNG de dichtstbijzijnde of
eerste overheid.
Met de decentralisatie van een groot aantal taken, vooral in het sociale domein, lijkt de VNG haar zin te krijgen. Het kabinet Rutte II, dat 5 november 2012 aantrad, zet de door de voorgaande kabinetten (Balkenende I t/m IV en Rutte I) ingezette decentralisatie van taken in het regeerakkoord verder door (Regeerakkoord VVD – PvdA, 29 oktober 2012). In een brief aan de kamer van 19 februari 2013 geeft de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties aan dat decentralisatie noodzakelijk is om beter te kunnen aansluiten bij de behoefte van de burger. Hiervoor moet de ondersteuning dichter bij deze burger worden georganiseerd, op lokaal niveau. Uit de brief spreekt bovendien de verwachting dat de ondersteuning op deze wijze ook goedkoper kan. Hierdoor neemt het aantal taken bij gemeenten verder toe. In de loop van 2014 zijn diverse wetten
INLEIDING
17