Page 18 - POLITIEK OF MANAGEMENT?

Hoofdstuk 1
1 INLEIDING
De zaden voor dit onderzoek werden gezaaid tijdens eigen adviesopdrachten bij gemeenten. Het viel op dat gemeenten en hun relatie met de omgeving aan verandering onderhevig zijn en dat zij daarmee worstelen. In het bijzonder ontstond er verwondering over het schijnbaar op weinig gebaseerde optimisme en de sterk bedrijfsmatige insteek waarmee intergemeentelijke organisaties, diensten of shared service centra werden opgetuigd. Wat brengt gemeenten tot het aangaan van dergelijke intergemeentelijke samenwerkingsvormen? Welke argumenten worden gebruikt en welke doelen nagestreefd? Zijn deze eenzijdig of worden meerdere perspectieven gehanteerd? Worden de hoge verwachtingen vervolgens ook waargemaakt?
1.1 VERANDEREND LOKAAL BESTUUR
Onze verkenning begint bij de ontwikkelingen binnen het veranderend lokaal bestuur. De rol van het lokaal bestuur is aan verandering onderhevig (Derksen & Schaap, 2010). De dynamiek is groot en de afgelopen decennia hebben belangrijke veranderingen gebracht die nog niet zijn uitgekristalliseerd. De meest in het oog springende veranderingen die hierna kort zullen worden besproken,zijnschaalvergroting,sociaalgeografischedivergentie,veranderende verhouding tussen lokaal bestuur en Rijk, veranderende verhoudingen tussen (lokaal) bestuur en de burger en recent ingrijpende decentralisatie van Rijkstaken naar het lokale niveau met de daaraan gerelateerde toename in complexiteit en financiële risico’s voor het lokaal bestuur.
Een doorgaand proces van schaalvergroting heeft geleid tot veel minder gemeenten. In 1849 waren er 1.209 gemeenten. Halverwege de afgelopen eeuw, in 1950, waren dat er nog altijd 1.015 (Derksen & Schaap, 2010). Bij de start van het nieuwe millennium in 2000 was het aantal al gedaald tot 537. Op 1 januari 2015 waren dit er 393.1
De toenemende divergentie van schalen van menselijke activiteiten leidt tot afnemende coherentie met het gemeentelijke territorium. Waar mensen werken, wonen, winkelen, recreëren, onderwijs volgen, zorg ontvangen enzovoorts is al lang niet meer binnen dezelfde plaats, gemeente en vaak zelfs
1 http://www.cbs.nl/nl-NL/menu/methoden/classificaties/overzicht/gemeentelijke-indeling/2015/ default.htm
16