Page 523 - Het middeleeuwse kastelenlandschap van het Oversticht - Diana Spiekhout

Gemeente: De Wolden
Toponiem: Oldenhave
Datering: <1379/1382-1820
Oudst bekende functie: mogelijk kasteel leenman Archeologie: -
Figuur 1 Oldenhave: Tekening van het huis te Ruinen, vervaardigd door Cornelis Pronk in 1732.
Geschiedenis: De familie Van Ruinen is een oud ministerialengeslacht waarvan we het eerste
lid, Otto van Ruinen, tegenkomen als getuige op een in 1139 uitgevaardigde oorkonde.592
Bos et al. vermoeden dat deze ministerialen de voogdij over het klooster Ruinen uitoefenden.
Het klooster zou een leidende rol hebben gespeeld in de ontginningen van de woeste grond
rondom Ruinen. De latere heerlijkheid Ruinen is waarschijnlijk ontleend aan de immuniteit
die oorspronkelijk tot het klooster behoorde en waarover de Van Ruinens de wereldlijke rechtspraak regelden.593 C
De Oldenhave wordt voor het eerst vermeld in 1379. Het blijkt dan een Stichts leengoed te zijn dat samen met verschillende andere goederen, tienden en rechten door de bisschop in leen is gegeven aan Arend Huys.594 Deze leenman is door de bisschop in dezelfde periode beleend met ‘Die daghelix gherechte to Runen, to Buddincwolde, Hakeswolde ende ter Bulynghe myt horen toebehoren.'595 Het woord dagelijks, dat wil zeggen de lage rechtspraak, is in de Utrechtse lijst van leenmannen doorgehaald en komt niet voor in de Drentse lijst van leenmannen, terwijl er in latere beleningen uitsluitend sprake is van een heerlijkheid.596 Bos et al. stellen daarom dat de heren Van Ruinen niet alleen de lage rechtspraak, maar ook hoge rechtspraak bezat.597 Met een riddermatig geslacht dat hoge heerlijke rechten uitoefende
592 OGD I nr. 27.
593 Bos et al. 1989: 225-233.
594 Eijken 1995: nr. 1699.
595 Eijken 1995: nr. 1698.
596 Eijken 1995: nr. 1698.
597 Bos et al. 1989: 226.
Bouwgeschiedenis: -
Iconografie: Cornelis Pronk heeft in 1732 een tekening vervaardigd van Oldenhave. Wellicht dat de zaalbouw op de voorzijde van deze tekening een middeleeuwse ouderdom heeft. Om dit te kunnen vaststellen, zou archeologisch onderzoek moeten plaatsvinden.
Catalogus
521