Page 441 - Het middeleeuwse kastelenlandschap van het Oversticht - Diana Spiekhout

hadden verkocht aan de landscommandeur van Utrecht en de heren van de commanderij te Ootmarsum. De familie Borggrevink had blijkbaar financiële problemen, want een deel van de koopsom gebruikten zij om een bestaande schuld af te lossen.141 Omdat de commanderij Borggreve als hofhorig goed in eigendom had, moeten zij het als allodiaal goed hebben verkregen. De familie Borggreve bezat dus mogelijk ook het erf allodiaal. Opvallend is dat deze familie niet optrad als getuigen in oorkonden in de omgeving. Van wie zij hun riddermatige status hebben verkregen en welke heer zij dienden, is niet duidelijk.
Boxbergen
Het huis Boxbergen lag tussen Wesepe en Diepenveen aan de westkant van de gegraven Soesterwetering, een waterloop die zorgde voor de ontwateringen van de omringende broekgebieden. Boxbergen was gebouwd aan de flank van een kleine dekzandkop op de grens naar lagere broekgronden die mogelijk tijdens de bouw al waren ontgonnen. 142 Tegenwoordig is er van dit huis niets meer zichtbaar boven de grond.
Datering: vóór 1416
Oudst bekende functie: mogelijk kasteel leenman
Archeologie: -
Bouwgeschiedenis: -
Iconografie: Cornelis Pronk heeft in 1730 een gewassen pentekening vervaardigd van Boxbergen, maar daarop zijn geen duidelijke middeleeuwse bouwsporen zichtbaar.143 Geschiedenis: In een verslag van de ledenvergadering van de VMORG uit 1948 staat vermeld dat Boxbergen eigendom was van Seino van Dorth in 1344. 144 Seino zou volgens de opsteller van het verslag zijn goed Boxbergen in leen hebben gegeven aan zijn jongere broer, Hendrik van Dorth. In het desbetreffende verslag staat geen referentie naar de bron waaruit deze informatie afkomstig is.
De kameraars van de stad Deventer hebben diverse vermeldingen over de Gelderse
edelman Berend Hadeking, de eigenaar van Boxbergen, opgenomen in hun rekeningen.145
Dat komt omdat hij in conflict was met deze stad. De partijen verzoenden zich in 1394.
Gevers en Mensema hebben uit één van deze notities afgeleid dat Boxbergen was versterkt, aangezien de kameraars het woord vrede vermelden: ‘It. des manendaghes na Zantghangen
13 ghesellen die in der nacht in een hoelt up die vyande utgeghaen weren want die vrede
van Berent Hadeking uytghegaen was vor hoer teeringhe.’146 In de door hen aangehaalde
passage heeft het woord vrede echter geen betrekking op een bergvrede, maar op een verzoening tussen Hadeking en de stad Deventer. Er is dus helemaal geen sprake van een
versterkt huis in deze bron, hoewel wij wel vermoeden dat Boxbergen een kasteel kan zijn C geweest. Berends zoon, Zweder Hadeking, verkocht Boxbergen aan Herman van Keppel in
1416. Van Keppel was in datzelfde jaar aangesteld als ambtman Twente.147
Bredenhorst
Ten noordwesten van Heino lag het kasteel Bredenhorst in een lager gelegen gebied naast een dekzandrug. De blokvormige verkaveling en de naam Het Middenblok doen vermoeden dat dit gebied in de loop van de middeleeuwen is ontgonnen. Waarschijnlijk
141 OBO IV nr. 996; OBO V 1201; OBO VI 1431 (zie aantekeningen aldaar).
142 De Meyer 1968: 199. In 1396 werd de wetering van Berend Hadeking, de bewoner van Boxbergen,
opgeschoond. Deze vermelding zou heel goed betrekking kunnen hebben op de Soesterwetering.
143 Vervaardiger Cornelis Pronk, Collectie Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, objectnummer 61597. 144 Gevers & Mensema 1983: 219; Anoniem 1948: xxx.
145 De Meyer 1968: 45, 64, 199; Van Doorninck 1887: 439, 441, 444, 516, 551-552, 579, 615-616, 619, 629-630, 634, 636.
146 De Meyer 1968: 64.
147 Gevers & Mensema 1983: 219.
Geografische coördinaten: X 208.828 / Y 481.568 Provincie: Overijssel
Gemeente: Olst-Wijhe
Toponiem: Boxbergen
Catalogus
439