Page 419 - Het middeleeuwse kastelenlandschap van het Oversticht - Diana Spiekhout

Figuur 2 Ansen: Schets van het huis de Ansen, gemaakt door Abraham de Haen op 4 juli 1732.
Geschiedenis: Ansen wordt voor het eerst vermeld als adellijke residentie in de Narracio tijdens het episcopaat van Boudewijn van Bentheim (1178-1196). Het was op dat moment erfgoed van de jongste broer van de burggraaf van Coevorden, Folkert.24 Na rebellie tegen de bisschop werd deze Folkert vastgezet op het bisschoppelijk Nederstichtse kasteel Ter Horst. Daar wist hij de dochter van de ridder Albrecht Lewe te verleiden en te trouwen. Via Albrechts sociale netwerk kreeg Folkert het vervolgens voor elkaar om met zijn vrouw op zijn erfgoed in Ansen te gaan wonen, hoewel de bisschop niet toestond dat het echtpaar op kasteel Coevorden ging wonen. De woning zal ongetwijfeld zijn verwoest door bisschop Wilbrand (1227-1233), want zijn bisschoppelijke leger brandde heel Ansen plat.25 De nazaten van Folkert wisten desondanks in de eeuwen daarna een omvangrijk goederenbezit op te bouwen in Ansen. Omstreeks 1300 bezaten zij nagenoeg alle goederen in deze buurschap.26
Bos et al. gaan ervan uit dat met het erfgoed te Ansen de hof te Ansen wordt bedoeld dat
rond 1400 in bezit is gekomen van Johan van den Goor – ook wel Johan van Steenwijk
genoemd – door zijn huwelijk met erfdochter Hadewich van Ansen.27 Uit het feit dat er een
adellijke familie 'Van Ansen' bestaat kunnen we concluderen dat er een adellijke residentie te C Ansen heeft gestaan vóór 1400. Het is echter onduidelijk hoe dit huis er in de middeleeuwen
heeft uitgezien.
Arkelstein
Kasteel Arkelstein bij Bathmen was het belangrijkste bisschoppelijke kasteel in Salland. Niet alleen was het de woning voor de ambtman van Salland, maar ook maakte het deel uit van de Sallandse landweer die de Overstichtse grensverdediging richting Gelre vormde. Het kasteel lag ingeklemd tussen een belangrijke doorgaande handelsroute van de Hanze in het noorden en een landweer met daarin de Schipbeek in het zuiden. Dit gebied stond bekend
24 Het is onduidelijk of op dat moment de goederen in Ansen allodiaal bezit van de heren van Coevorden waren, of dat het bisschoppelijke lenen waren waarmee de bisschop de Van Coevordens had beleend. Zie ook Spek 2004a: 441.
25 Van Rij 1989: 13, 61.
26 Spek 2004a: 432, 441-468. 27 Bos et al. 1989: 202.
Catalogus
417