Page 27 - Empowering pre-service teachers through inquiry - Lidewij van Katwijk

Inquiry as stance in the intended curriculum
1 Inleiding
Als gevolg van de Europese Bolognaverklaring uit 1999 en daaruit volgend de invoering 2 van de bachelor-masterstructuur (BaMa), is binnen het hoger beroepsonderwijs
(hbo) steeds meer aandacht gekomen voor onderzoek. Op hogescholen, die
sindsdien internationaal ‘Universities of Applied Sciences’ genoemd worden (Kyvik &
Skodvin, 2003), is een cultuuromslag aan de gang van een pure onderwijsinstelling naar een combinatie van onderwijs en praktijkgericht onderzoek. Dit betekent dat de opleidingen onderzoeksactiviteiten voor studenten zijn gaan implementeren in hun curricula, wat niet eenvoudig blijkt te zijn (Verburgh & Elen, 2013). De HBO-raad1 (2009) stelt dat het hbo op basis van de Dublindescriptoren de ambitie heeft om professionals af te leveren met een ‘onderzoekend vermogen’. Wat het ‘onderzoekend vermogen’ precies inhoudt wordt zelden helder gedefinieerd en is nauwelijks wetenschappelijk onderbouwd. Toch wordt het in de meeste visie- en beleidsdocumenten van de opleidingen genoemd.
Alle lerarenopleidingen op hbo-niveau hebben sindsdien een vorm van studentonderzoek opgenomen in de curricula. Op basis van ervaringen in universitaire lerarenopleidingen en praktijkonderzoek in scholen, is de aanname hierachter dat leraren in staat zouden moeten zijn om onderzoek te gebruiken en te doen ter verbetering van hun manier van lesgeven en ter verhoging van de kwaliteit van onderwijs (Mathijsen, Joosten-ten Brinke, Kools, Bolhuis, & Krol, 2012; Zeichner, 2003). Dit sluit aan bij internationale ontwikkelingen bij lerarenopleidingen, waarbij het leren doen van onderzoek gezien wordt als dé manier om aan uitdagingen van de 21ste -eeuw te kunnen voldoen en onderwijskwaliteit te verhogen (Aspfors & Eklund, 2017; Flores, 2018; Hökkä & Eteläpelto, 2014; Menter, Peters, & Cowie, 2017). De keuzes waartoe en hoe dit onderzoek in de opleiding wordt ingezet en ontwikkeld verschilt per land, zoals Munthe en Rogne (2015) aantonen in hun review studie over studentonderzoek bij lerarenopleidingen in Finland, Noorwegen, de Verenigde Staten en Schotland. Geen van de opleidingen beoogt onderzoekers op te leiden. De algemene aanname is dat studentonderzoek in de lerarenopleiding leidt tot betere leraren (e.g., Aspfors & Eklund, 2017; Baan, Gaikhorst, van‘t Noordende, & Volman, 2019; Cochran-Smith, Barnatt, Friedman, & Pine, 2009; Toom et al., 2010). Dit onderzoek over studentonderzoek in lerarenopleidingen richt zich voornamelijk op masterniveau; over studentonderzoek op bachelor niveau is minder bekend (Van Katwijk, Berry, Jansen, & Van Veen., 2019a; Dunn, Harrison & Coombe, 2008; Reis-Jorge, 2007). Waar nog nauwelijks zicht op is, is wat Nederlandse opleidingen leraar basisonderwijs beogen met studentonderzoek, de ontwikkeling van onder-
25