Page 159 - Recognizing axial spondyloarthritis - Janneke de Winter

NEDERLANDSE SAMENVATTING
Axiale spondyloartritis (SpA) is een vorm van chronische ontstekingsreuma. ‘Spa’ is een verzamelnaam van een groep reumatische aandoeningen. ‘Axiaal’ betekent dat het om ontsteking en pijn in de sacro-iliacale (SI-)gewrichten en de wervelkolom gaat. Naast axiale SpA onderscheiden we perifere SpA, hier staan juist ontstekingen van andere gewrichten dan de rug centraal.
Axiale SpA komt veel voor: ongeveer 0.5 tot 1.0% van de Westerse bevolking heeft axiale SpA. Deze patiënten krijgen rugpijn en uiteindelijk soms een vergroeide rug door ontstekingen en nieuwvorming van bot in de rug en de SI-gewrichten. De rugpijn komt vooral voor in rust, zoals ’s nachts, en gaat vaak gepaard met stijfheid. Naast ontstekingen in de rug hebben SpA-patiënten ook veel andere ontstekingen, zoals bij aanhechtingen van pezen, in vingers of tenen, of in andere gewrichten dan die van de rug. Axiale SpA-patiënten hebben ook vaak andere ziekteverschijnselen zoals psoriasis (huidziekte), uveïtis (oogontsteking) en de ziekte van Crohn/colitis ulcerosa (ontstekingsziekten van de darm).
Het fenotype van de ziekte SpA is dus divers: de ziekte manifesteert zich op verschillende manieren. Vroeger (tot 2009) werd SpA daarom ingedeeld in veel verschillende ziektebeelden, passend bij deze verschillende fenotypes. De ziekte van Bechterew (ankyloserende spondylitis, AS) is hier het bekendste voorbeeld van: een vorm van axiale SpA waarbij vergroeiingen en ontsteking van de rug centraal staan, deze afwijkingen zijn zichtbaar op röntgenfoto’s van het SI-gewricht.
De laatste jaren zijn er steeds meer argumenten om te denken dat de verschillende SpA-fenotypes wel allemaal onder dezelfde noemer ‘SpA’ vallen:
1. Eén patiënt met axiale SpA kan door de tijd heen verschillende SpA-
manifestaties krijgen.
2. Binnen één familie –axiale SpA is erfelijk– bestaan vaak verschillende
uitingsvormen.
3. We zien aanwijzingen in laboratorium- en dierstudies dat verschillende
uitingsvormen een overlappende biologische basis hebben.
4. Genetisch zien we overlap tussen patiënten met verschillende uitingsvormen
van SpA.
Om uiting te geven aan deze ontwikkeling van de laatste jaren, ontwikkelde de ‘Assessment of SpondyloArthritis international Society’ (ASAS) in 2009 nieuwe classificatiecriteria voor axiale en perifere SpA.
NEDERLANDSE SAMENVATTING
157
NL