Page 74 - POLITIEK OF MANAGEMENT?
P. 74

Hoofdstuk 2
Uiteenlopende factoren zoals het delen van de last van liefdadigheid en het beschermen van de maatschappij tegen het potentiële gevaar van groepen die niets te verliezen hebben spelen daarin een rol. Gemeenschapszin en zorg voor elkaar wordt door sommigen vooral gezien als maatschappelijke plicht, al dan niet ingegeven door religieuze, filosofische of anderszins ideologische overwegingen. Maar de ontwikkeling van de sociale staatszorg is ook gedreven door zakelijke afwegingen. Het laten bestaan van sociaal sterk achtergestelde groepen zet de samenhang binnen de gemeenschap onder druk en kan leiden tot gedragingen en omstandigheden waar de hele samenleving last van heeft. De (sociale) bescherming van de zwakkeren kan worden gezien als aanvulling op de gemeente als lokale gemeenschap van Ringeling, hoewel deze vooral het maatschappelijk bindend karakter benadrukt. De zorg voor elkaar is echter zowel een consequentie van als een voorwaarde voor binding binnen de samenleving.
Nederland kan worden gekarakteriseerd als ‘sociale rechtsstaat’ (Zouridis, 2009, pp. 41-42). Zoals De Swaan (1988) laat zien is daar een lange ontwikkelingsgeschiedenis aan vooraf gegaan. In Nederland begint het sociale zekerheidsrecht met de Armenwet van 1854 (Klosse & Noordam, 2010). De Ongevallenwet uit 1901 wordt echter gezien als de eerste Nederlandse sociale verzekeringswet. In 1945 geeft de Commissie van Rhijn een advies over de opbouw van het sociale zekerheidsstelsel in het naoorlogse Nederland. De Commissie van Rhijn stelt: “De gemeenschap, georganiseerd in de staat, is aansprakelijk voor de sociale zekerheid en vrijwaring van gebrek van al haar leden, op voorwaarde dat deze leden zelf het redelijke doen om zich die sociale zekerheid en vrijwaring tegen gebrek te verschaffen” (p. 10). Hier zien wij dat tegenover rechten ook plichten staan. De eigen verantwoordelijkheid van de burger binnen de sociale zekerheid is de afgelopen decennia steeds sterker benadrukt. Sommige regelingen, zoals de ziektewet, zijn geprivatiseerd. In andere regelingen is een grotere nadruk gekomen op het bevorderen van maatschappelijke participatie en integratie (Berghman & Nagelkerke, 2003). De sociale zekerheidswetgeving draagt via participatie bij aan integratie en daarmee sociale cohesie: “De inkomensbescherming uit het sociale zekerheidssysteem laat toe dat burgers ... kunnen participeren in de samenleving. Wanneer burgers, op individueel niveau, sociaal participeren, manifesteert zich op het collectieve
72


































































































   72   73   74   75   76