Page 243 - POLITIEK OF MANAGEMENT?

dezelfde overwegingen een rol? De wijze waarop gemeenten de samenwerking
evalueren zou ons inzicht in de beoogde effecten kunnen vergroten.
Een systematische evaluatie van het samenwerkingsverband aan de hand
van de vooraf gestelde doelen blijft uit.222 Sommige, maar zeker niet alle,
betrokken gemeenten stellen rekenkameronderzoeken in op aspecten van
het beleidsveld van de intergemeentelijke sociale dienst. Daarmee is toch
sprake van een vorm van evaluatie. Meestal betreft het een onderzoek door
de rekenkamer(commissie) van één, soms enkele, van de deelnemende
gemeenten. Het onderzoek richt zich meestal op een onderdeel van het
beleidsveld, niet op het samenwerkingsverband als geheel. Het meest brede,
hoewel niet erg diepgravende, onderzoek is dat van de rekenkamercommissie
van Noordwijkerhout naar de Intergemeentelijke sociale dienst Bollenstreek.223
Opdracht van een gemeentelijke rekenkamer is onderzoek naar de doelmatigheid, doeltreffendheid en rechtmatigheid van de gemeente.
Vanuit de begrippen doelmatigheid en doeltreffendheid zou een dominant bedrijfsmatige insteek verwacht kunnen worden, al dan niet aangevuld met
een juridische insteek vanuit het begrip rechtmatigheid. Dat blijkt niet het
geval. De oorspronkelijke doelen van de samenwerking spelen in de diverse
onderzoeken nauwelijks een rol, al wordt wel enkele malen geconstateerd dat
deze onvoldoende concreet en meetbaar zijn. Vooral de politieke kaderstelling
en sturing door de gemeenteraad krijgt aandacht, waarbij meermalen het
oordeel is dat deze onvoldoende wordt ingevuld. Ook wordt vastgesteld dat,
ondanks de randvoorwaarde van eigen beleidsvrijheid, de samenwerking
tot een hoge mate van beleidsharmonisatie leidt. Kortom, de insteek van de 6 rekenkameronderzoeken past vooral in het politieke perspectief en sluit daarbij
aan bij de oorspronkelijk door de besluitvormers gestelde randvoorwaarde van behoud van de gemeentelijke beleidsvrijheid.
Overwegingen die wij zouden kunnen interpreteren vanuit het juridische perspectief hebben wij niet aangetroffen, noch bij het aangaan van de samenwerking noch bij eigen evaluaties. In de schaarse rekenkameronderzoeken
222 In 2005 noemt de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties evaluatie een belangrijk instrument voor democratische controle bij intergemeentelijke samenwerkingsverbanden (2005, p. 18).
223 Commissie Onderzoek Gemeentefinanciën Noordwijkerhout. (september 2005). Rapport Commissie Onderzoek Gemeentefinanciën. Onderzoeksjaar 2004-2005. Intergemeentelijke Sociale Dienst. Noordwijkerhout
CONCLUSIES
241