Page 97 - kennis en praktijk in de gehandicaptenzorg
P. 97

met het genoegen dat mensen krijgen als ze hun vak goed uitoefenen. Vakmensen wor- den volgens Sennett niet door externe factoren, maar door het vak zelf gedreven om dit zo goed mogelijk te doen.
Sennetts benadering van vakmanschap geeft hiermee inzicht in hoe het genoegen dat mensen krijgen wanneer ze hun werk goed uitoefenen, een drijfveer is om zich te ver- diepen in de complexiteit van hetgeen waarmee of waarvoor ze werken en zich in te spannen om daar zo goed mogelijk mee om te gaan. Dat vrijwel iedereen als kind al leert om met complexiteit om te gaan, betekent volgens Sennett ook dat in principe iedereen in staat zou moeten zijn om vakmanschap te ontwikkelen. Dat dat niet altijd gebeurt heeft volgens hem niet zo zeer te maken met een gebrek aan kwaliteiten van mensen, maar vooral met hun motivatie. Die motivatie wordt volgens Sennett voor een belangrijk deel bepaald door de omgeving van mensen. Deze kan het verlangen van mensen om hun werk goed te doen, stimuleren of juist tenietdoen.
Rather than lack of mental resource, the craftsman is more likely to be threatened by emo- tional mismanagement of the drive to do good work; society can collude in that mismanage- ment or seek to rectify it. (Sennett, 2009 p. 285)
Sennett signaleert een aantal maatschappelijke ontwikkelingen, die de motivatie van
mensen onder druk zet om hun werk goed te doen. De eerste is dat het goed willen uitoefenen van een vak wordt weggedrukt door andere drijfveren, waarmee organisa-
ties en de samenleving proberen medewerkers te motiveren. Competitie met anderen
is daar een voorbeeld van. Hierdoor worden mensen tegen elkaar uitgespeeld in plaats
van dat ze gedreven worden om samen met anderen te leren hoe ze hun vak goed kun-
nen uitoefenen. 5 Een tweede maatschappelijke ontwikkeling die de ontwikkeling van vakmanschap be-
lemmert, is dat het werk zo georganiseerd wordt, dat mensen er niet meer bij na hoe- ven te denken. In toenemende mate worden bijvoorbeeld computers ingezet, om be- slissingen te nemen, controles uit te voeren en zelfstandig taken te verrichten. Dit ontneemt mensen de mogelijkheid om vaardigheden te ontwikkelen door zelf herhaal- delijk concrete vraagstukken ter hand te nemen.
When the head and the hand are separated, the result is mental impairment. (Sennett, 2009 p. 52)
Een derde ontwikkeling is dat in het werk de nadruk wordt gelegd op het volgen van standaarden en voorgeschreven manieren van handelen. Mensen verdiepen zich daar- door niet in de complexiteit waarmee ze van doen hebben en ontwikkelen zo doende geen vaardigheden om om te gaan met situaties waarin de standaarden en voorge- schreven handelingen niet voldoen.
Stilzwijgende en expliciete kennis
Als mensen over elke handeling zouden moeten nadenken, dan kost dat heel veel tijd. Essentieel voor elke vak is volgens Sennett daarom het vermogen van mensen om in- formatie of een handeling om te zetten in stilzwijgende kennis. Dat gebeurt wanneer
99




















































































   95   96   97   98   99