Page 91 - kennis en praktijk in de gehandicaptenzorg

ook indirect via een reactie van andere elementen. Deze reactie kan het oor-
spronkelijke effect vergroten of juist verminderen of stoppen.
o Complexesystemenzijndoorgaansopensystemen.Doordeinteractietussen het systeem en zijn omgeving zijn de grenzen van het systeem niet duidelijk
aan te geven.
o Inhetsysteemissprakevaneenvoortdurendestroomvanenergieomdeor-
ganisatie van het systeem te handhaven en het systeem te laten overleven.
o Complexesystemenhebbeneengeschiedenis.Datblijktnietalleendoordatze in de loop van de tijd veranderen, maar ook doordat het verleden van een sys-
teem doorwerkt in zijn tegenwoordige gedrag.
o Geenenkelelementisopdehoogtevanhetgedragvanhetsysteemalsgeheel,
maar reageert alleen op de informatie die in zijn nabijheid beschikbaar is. Dit betekent dat complexiteit niet in de afzonderlijke elementen te vinden is, maar het resultaat is van de interacties tussen deze elementen.
Volgens Cilliers is het ook aan de hand van deze eigenschappen niet mogelijk om pre- cies te onderscheiden wanneer er wel of geen sprake is van complexiteit. Dat komt omdat dit deels afhankelijk is van hoe je naar iets kijkt. Iets dat ogenschijnlijk simpel lijkt, kan onder de oppervlakte complex zijn. Tegelijkertijd kan de één iets complex vinden, terwijl een ander uit de voeten kan met een simpele verklaring.
A little aquarium can be quite simple as a decoration (seen from afar), but as a system it can
be quite complex (seen from close by). This does not imply that complexity is merely a lin-
guistic phenomenon, or simply a function of our description of the system. Complex systems
do have characteristics that are not merely determined by the point of view of the observer. 5 It does, however, imply that care has to be taken when talking about complexity. The simple
and the complex often mask each other. (Cilliers, 1998 p. 3)
Van complexe systemen kunnen we volgens Cilliers (2013) alleen kennis nemen door ze te reduceren tot een beperkt aantal eigenschappen, omdat het onmogelijk is alle eigenschappen te bevatten. Omdat de eigenschappen waarmee geen rekening wordt gehouden, wel invloed hebben op de andere eigenschappen en het geheel, is onze ken- nis over complexe systemen nooit volledig.
This means that some aspects of the system are always left out of consideration. The problem is compounded by the fact that what is left out, interacts with the rest of the system in a non- linear way and we cannot, therefore, predict what te effects of our reduction of the complex- ity will be, especially not as the system and its environment develop and transform in time. (Cilliers, 2013 p. 47)
Omdat de verstandelijke vermogens van mensen niet oneindig zijn, moeten we volgens Cilliers er rekening mee houden dat we bepaalde aspecten van complexe systemen nooit helemaal zullen kunnen bevatten. Aan de andere kant erkent hij ook dat dat niet volledig is uit te sluiten. Zelfs al zouden mensen ooit echter wel alles van complexiteit begrijpen, dan is het volgens hem zolang dat niet het geval is, onverstandig te doen alsof dat wel zo is. Daardoor worden immers de beperkingen en de keuzes die aan onze kennis van complexe systemen ten grondslag liggen, niet ter discussie gesteld.
93